Vốn là cái nôi sáng tạo của kiến trúc hiện đại miền nam Việt Nam, Sài Gòn là thủ phủ của những căn nhà phố, biệt thự, công trình cộng đồng theo phong cách Modernist. Mặc dù bộ mặt thành phố đang dần được thay đổi bởi nhiều phong cách khác nhau của tiến trình hội nhập và phát triển đô thị, nhưng những ngôi nhà theo Chủ nghĩa Hiện đại vẫn mang trong mình giá trị bản sắc riêng biệt và nổi bật.
Để hoà hợp với bối cảnh và thị hiếu hiện tại, những công trình Modernist đang dần được quan tâm và cải tạo cho các mục đích sử dụng khác nhau, phục vụ đời sống tinh thần, thúc đẩy cơ hội bảo tồn và quảng bá giá trị văn hoá.
Quán cafe Starbuck tại tòa nhà mỹ phẩm Thorakao
Nằm tại ngã tư đường Điện Biên Phủ và Cách Mạng Tháng 8, Quận 3, TP.HCM, toà nhà là một trong những công trình kiến trúc hiện đại được lưu giữ nguyên vẹn và vẫn đang sử dụng cho hoạt động thương mại. Ảnh: Triệu Chiến
Là trụ sở của hãng mỹ phẩm nội địa vang bóng một thời, toà nhà Thorakao đã nằm trong ký ức của nhiều người dân Sài Gòn như một biểu tượng của thương hiệu và kiến trúc tồn tại bền bỉ theo thời gian. Công trình được xây dựng đầu những năm 90, theo lời kể của người dân địa phương, ban đầu kiến trúc có phần đơn giản hơn, sau đó được Thorakao mua và cải tạo lại.
Tầng trệt của toà nhà hiện đang được thương hiệu cà phê Starbucks thuê lại, đã được cải tạo để phù hợp với hình ảnh chung nhưng vẫn giữ lại những giá trị di sản cốt lõi, đồng bộ với khối kiến trúc chung. Dễ nhận thấy ở bên ngoài, bê tông và kính là hai vật liệu điển hình cho thiết kế nhà hiện đại lúc bấy giờ. Ở mỗi tầng đều có những khoảng đệm bồn cây, hành lang với hiên nhà như bao bọc lấy không gian sâu bên trong. Lối đi chính vào cửa hàng có cấu trúc hình vòm tựa đuốc lửa, là điểm nhấn mềm mại trong khối kiến trúc tối giản nhưng ấn tượng.
Luôn quan tâm đến văn hoá bản địa và những giá trị ký ức trong tâm thức người Việt, văn phòng kiến trúc sgnhA đã dành nhiều thời gian nghiên cứu và cải tạo những căn nhà Modernist tại Sài Gòn thành nhiều không gian khác nhau như văn phòng, tiệm bánh, nhà hàng, quán cà phê….
Hai kiến trúc sư trưởng của sgnhA chọn đặt văn phòng của mình tại một căn nhà 3 tầng nằm nép mình trong con hẻm nhỏ ở quận 3, với không gian tầng 1 và 2 dành cho nơi làm việc, tầng trên cùng là không gian sống cá nhân.
Bàn làm việc, tủ, kệ làm từ vật liệu MDF đặt trong không gian nhà ở phong cách Modernist với hệ cửa đi, cửa sổ nan sắt lồng kính, vừa đảm bảo an toàn vừa lấy sáng tự nhiên từ bên ngoài. Khoảng hiên sử dụng sàn gạch đá mài cùng hệ bồn cây, là những chi tiết đặc trưng của phong cách này. Ảnh: Phú Đào
Đèn tường cũ kết hợp cùng tranh khắc gỗ chủ nhà sáng tác, tủ gỗ tối màu, bệ bàn thờ bằng gốm được làm theo ngôn ngữ Modernist. Ảnh: Phú Đào
Mặc dù kết hợp cách đi hệ thống điện bằng ống thép hiện đại, sử dụng hiệu ứng tường, kệ sắt trưng bày tác phẩm sáng tác với nền gạch bông caro hoài niệm, nhưng không gian vẫn đảm bảo tính hài hòa, vừa lưu giữ được tinh thần ký ức vừa mang tính cá nhân hoá. Ảnh: Phú Đào
Hệ lam giúp che nắng và thông gió tự nhiên, cột và mảng tường ngoại thất có bề mặt đá rửa giữ vai trò khung bao và trang trí cho công trình. Ảnh: Phú Đào
Là một trong những dự án của văn phòng thiết kế sgnhA, không gian kiến trúc Mordenist một lần nữa được sống lại với diện mạo là cửa hàng bánh có tuổi đời kinh doanh hơn 12 năm. Pacey Cupcake nằm ẩn mình dưới những tán cây trên con đường Trần Khánh Dư khu vực Tân Định. Nơi đây vốn được biết đến với những ngôi nhà theo lối kiến trúc hiện đại miền nam với không gian yên tĩnh, nên thơ.
Mặt tiền cửa hàng được cải tạo lại nhưng vẫn tôn trọng khối kiến trúc nguyên bản của căn nhà. Bề mặt đá rửa, cửa sắt, hệ lam trang trí là những chi tiết điển hình của không gian. Ảnh: Duy Thanh
Việc kế thừa không gian mang giá trị thời gian như Pacey Cupcake, không đơn thuần là câu chuyện cải tạo mới, mà đội ngũ kiến trúc sư sgnhA cần phải có sự am hiểu, đồng cảm riêng về vẻ đẹp và ý đồ thiết kế của công trình trong một giai đoạn lịch sử nhất định, từ đó mới có thể giữ lại cái đẹp của quá khứ hoà hợp với nhu cầu thẩm mỹ, công năng của hiện tại.
Tủ bánh làm từ nhôm, đèn giấy bồi kết hợp cùng sàn đá marble có sẵn lót caro, giao thoa giữa mới và cũ. Ảnh: Duy Thanh
Cầu thang xoắn đặc trưng với tay vịn gỗ uốn cong mềm mại. Ảnh: Duy Thanh
Tạo vòng đời mới cho vật liệu cũng là khía cạnh lưu giữ ký ức một cách sáng tạo của văn phòng sgnhA, hệ sàn gạch đã hư hại theo thời gian được tái sử dụng thành mặt sàn đá mài cho cửa hàng. Ảnh: Duy Thanh
Quán cà phê Sipply Coffee
Cùng nằm trong khu Tân Định, cách công trình tôn giáo – điểm du lịch Nhà Thờ Tân Định hơn 50m. Sipply Coffee là một tiệm cà phê nằm trên đường Đinh Công Tráng, mang trong mình những đặc trưng của kiến trúc Modernist còn nguyên vẹn, phảng phất nét hoài niệm qua diện mạo bên ngoài. Nơi đây nổi bật lạ thường giữa những công trình nhà ở hiện đại bao quanh.
Với thiết kế nhằm mục đích bảo tồn những giá trị hiện có của căn nhà, hầu hết các cấu trúc đều được giữ nguyên theo hiện trạng vốn có. Trong đó, quán đã được đã cải tạo và sử dụng không gian tầng trệt, lầu 1 cho hoạt động kinh doanh cà phê.
Khoảng sân trước với mô típ phổ biến của công trình mang phong cách Modernist. Cổng kết hợp gạch lấy sáng, cửa nan sắt với trần cong kim loại hé lộ chiều sâu không gian bên trong nhưng vẫn đảm bảo tính riêng tư. Ảnh: Đỗ Sỹ
Tầng trệt là khu vực pha chế, quầy bar được đặt giữa trung tâm, nhấn mạnh trục đối xứng của không gian. Ảnh: Đỗ Sỹ
Khu vực sân trong nằm ở phía sau, nơi đây bố trí băng ghế ngồi áp tường và cây xanh nhận ánh sáng tự nhiên từ trần cao. Ấn tượng với chiếc cầu thang hình xoắn ốc tay vịn sắt uốn cong uyển chuyển. Ảnh: Đỗ Sỹ
Không gian ngồi chính của khách hàng trên lầu 1, chiếc bàn lớn và dãy bàn đôi đặt dọc theo chiều dài không gian. Để phân chia không gian mới nhưng vẫn giữ lại chất liệu cũ, tường, trần, sàn của cả công trình được thiết kế từ nhựa tái chế được Sipply tỉ mỉ dán thủ công từng viên lên bề mặt. Ảnh: Đỗ Sỹ
Hoạ tiết sàn gạch bông được giữ lại, kết hợp với những món đồ nội thất thiết kế riêng được truyền cảm hứng từ màu sắc và vật liệu ban đầu, tạo nên điểm chạm giữa sáng tạo và nguyên bản. Ảnh: Đỗ Sỹ
Quán cà phê Every Half Coffee Roasters
Nổi bật trên bản đồ F&B Sài Gòn những năm gần đây, Every Half được đông đảo khách hàng gen Z quan tâm với chất lượng và sự sáng tạo của đồ uống, bên cạnh không gian trải nghiệm hiện đại tại các vị trí đắc địa. Không xuất hiện cùng tổ hợp khách sạn M Village như các chi nhánh trước, Every Half Ngô Văn Năm là một cửa hàng độc lập được cải tạo từ khung nhà mang phong cách Modernist.
Nắm bắt tâm lý một bộ phận khách hàng trẻ có xu hướng tìm về không gian mang tính văn hoá, thân quen nhưng cũng phải mới lạ, thú vị. Every Half Ngô Văn Năm kế thừa hình thái kiến trúc Modernist thân thiện, đầy sức sống, phù hợp với khí hậu Việt Nam cùng với thiết kế tối giản, đề cao tính công năng sử dụng cho nhu cầu hiện tại.
Cổng vào cấu trúc hình khối chữ V, bộ cửa sắt họa tiết đan đối xứng tạo vẻ ngoài khiêm nhường, giản dị cho công trình. Ảnh: Every Half
Cửa hàng chia thành hai khu vực chính: khu vực ngoài vườn, cũng là khoảng khoảng lùi trước khi bước vào không gian máy lạnh bên trong. Khung bao tường bằng gạch lấy gió tạo đối lưu không khí. Ảnh: Every Half
Ranh giới sân vườn với không gian bên trong được phân chia bởi những trụ cột bê tông, tạo lối hành lan mát mẻ được bao che bởi phần hiên lầu 1. Ảnh: Every Half
Mẫu cầu thang đá mài quen thuộc của kiến trúc hiện đại với sàn đá mài được làm mới, sự đồng bộ giữa cũ và mới trong cùng một ngôn ngữ.
Một góc làm việc với chiếc bàn gạch mosaic và những viên gạch đầy màu sắc
Thực hiện: Quốc Hải
Xem thêm:
ELLE Decoration Pop-up Office – Không gian kể chuyện thời gian
Modernist Wonderland – Sắc màu lạc quan cho nhà ở gia đình
Cuộc đời KTS Paul Rudolph – Người tiên phong trong chủ nghĩa kiến trúc hiện đại (modernist)
