Không giống như cây cảnh thông thường, cây thủy sinh có khả năng thích nghi và phát triển hoàn toàn trong môi trường nước. Chúng giúp những chiếc bể cá thêm sinh động trong không gian nội thất, đồng thời có tác dụng lọc nước, cung cấp oxy và tạo môi trường sống tự nhiên cho cá. Từ những loài dễ chăm sóc như rong đuôi chồn, dương xỉ java đến các loại cây đòi hỏi sự chăm chút tỉ mỉ hơn như lục bình, thủy cúc, việc trồng và chăm sóc cây thủy sinh đã trở thành thú vui của nhiều người.
1. Rong đuôi chồn (Ceratophyllum demersum)
Rong đuôi chồn là một trong những loài cây thủy sinh được ưa chuộng nhờ khả năng sinh trưởng mạnh mẽ trong nhiều môi trường khác nhau, từ nước ngọt đến nước lợ và không đòi hỏi nhiều sự chăm sóc. Chúng nổi bật với thân cây dài, mảnh và lá xếp thành tầng, tạo nên một hình ảnh giống như đuôi chồn. Khi phát triển tối đa, cây có thể dài từ 30-60 cm, tạo nên sự bao phủ dày đặc trong bể thủy sinh. Rong đuôi chồn ưa ánh sáng mạnh nhưng cũng có thể phát triển trong điều kiện ánh sáng yếu và nhiệt độ nước cần duy trì trong khoảng 15-30°C. Lợi ích chính mà loài cây thủy sinh này mang lại là giúp lọc nước tự nhiên và ngăn chặn sự phát triển của tảo, tạo điều kiện lý tưởng cho các loài cá.
Ảnh: Tropica Aquarium Plant
2. Cây lưỡi mác (Echinodorus grisebachii)
Lưỡi mác là loại cây thủy sinh lá mỏng hình mác, phát triển thành các tán rậm rạp, cao từ 20-30 cm khi trưởng thành. Đây là chiều cao tương đối thấp, thích hợp cho việc trồng tiền cảnh trong bể cá. Cây có tốc độ sinh trưởng nhanh, không cần ánh sáng mạnh và nhiệt độ nước gần với điều kiện bình thường, từ 22-28°C. Những đặc tính sinh trưởng đơn giản này giúp cho cây Lưỡi mác giữ được vẻ đẹp tươi sáng, bền bỉ dù ít tốn công chăm sóc, tạo ra một môi trường ổn định và cân bằng trong bể thủy sinh.
Ảnh: Aqua Search
3. Rong tóc tiên (Vallisneria spiralis)
Rong tóc tiên, hay còn gọi là hẹ nước Vallisneria spiralis, là một trong những loài thủy sinh phổ biến trong hồ cá cảnh bởi chúng dễ trồng, có khả năng sinh trưởng nhanh trong thời gian ngắn ở điều kiện ánh sáng và độ pH nước vừa phải. Tuy nhiên, rong tóc tiên có xu hướng xâm lấn khi được trồng cùng các loài cây thủy sinh khác, vì thế bạn cần cắt tỉa thường xuyên nếu muốn duy trì môi trường cân bằng cho bể cá. Ngoài tác dụng trang trí, rong tóc tiên còn được sử dụng để làm thực phẩm với đa dạng cách chế biến như bóp gỏi, ăn sống, xào, luộc, nấu canh hoặc muối chua.
Ảnh: Greenkin
4. Cây rau má hương (Hydrocotyle verticillata)
Rau má hương, với những chiếc lá hình đồng tiền đặc trưng, mang đến vẻ đẹp mộc mạc và nhẹ nhàng cho không gian bể thủy sinh. Lá của cây có hình dạng giống những chiếc dù bé nhỏ khuyết xinh, màu xanh tươi mát, chiều cao sau khi trưởng thành hoàn chỉnh rơi vào khoảng 2–5 cm và độ rộng lá 1–2 cm. Dù có vẻ ngoài mong manh, rau má hương lại sở hữu sức sống mạnh mẽ, thích nghi tốt với các điều kiện nước từ cứng đến mềm (pH 5.0–7.0), nhiệt độ lý tưởng từ 18-27°C và ánh sáng trung bình. Trong môi trường tối ưu, cây phát triển rất nhanh, có thể bao phủ một hồ cá có kích thước trung bình trong vòng một tuần nhờ cơ chế sinh sản đẻ nhánh.
Ảnh: Javier Martin
5. Dương xỉ Java (Microsorum pteropus)
Dương xỉ Java có nguồn gốc từ Đông Nam Á, là một trong những loài cây thủy sinh phổ biến nhất trên thế giới. Trong tự nhiên, hầu hết các loài dương xỉ có đặc tính bám và bò trên đá hoặc các loài cây cạn. Để mô phỏng môi trường sống tự nhiên của chúng, bạn có thể dùng dây để buộc rễ dương xỉ lên lũa hay đá, sau đó đặt vào hồ. Khi cây đã mọc đủ rễ để tự bám thì tiến hành tháo dây ra. Hãy lưu ý rằng khi bạn đặt chúng ở nơi có dòng chảy yếu thì bộ rễ sẽ có điều kiện phát triển tốt, nhưng ngược lại, nếu bạn đặt cây ở nơi có dòng chảy mạnh thì bộ lá sẽ đẹp hơn, làm cho bể cá trở nên tự nhiên hơn.
Ảnh: Tropica Aquarium Plant
6. Cây Cỏ thìa (Sagittaria subulata)
Cỏ thìa (Sagittaria subulata) nổi bật với những chiếc lá dài, nhọn có hình giống chiếc thìa màu xanh đậm. Cây phát triển thành các cụm nhỏ và có thể đạt chiều cao từ 10–20 cm, rất lý tưởng để trồng ở phía trước bể thủy sinh như cây tiền cảnh. Cỏ thìa phát triển tốt nhất trong điều kiện ánh sáng vừa phải và nước sạch, với nhiệt độ từ 18-28°C. Khi thỏa mãn những điều kiện bổ sung như cung cấp đủ ánh sáng và CO2, cây sẽ phát triển và sinh sôi nhanh chóng trong khoảng một tháng đầu tiên, cho ra những chiếc lá xanh căng và bung xòe đẹp mắt. Cỏ thìa không chỉ mang lại vẻ đẹp tự nhiên cho bể thủy sinh mà còn góp phần giữ sạch nước. Với khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng dư thừa, loài cây này giúp ngăn chặn sự phát triển của tảo, duy trì môi trường sống lành mạnh cho các loài động vật thủy sinh nhỏ.
Ảnh: Tropica Aquarium Plant
7. Cây bèo tấm (Lemna minor)
Cây bèo tấm (Lemna minor) là loài cây thủy sinh nổi bật với hình dạng lá nhỏ và mỏng, thường chỉ dài từ 1-5 mm. Những chiếc lá xanh tươi của cây thường nổi trên mặt nước và liên kết thành các cụm. Bèo tấm có rễ mảnh và ngắn, giúp cây nổi tự do mà không cần bám vào nền. Loài cây này có khả năng sinh trưởng mạnh mẽ trong môi trường nước tĩnh, thích hợp với nhiệt độ từ 15-30°C và có thể phát triển trong nhiều điều kiện ánh sáng khác nhau, từ ánh sáng yếu đến vừa.
Bèo tấm rất linh hoạt, phù hợp với cả bể lớn và nhỏ. Trong bể lớn, cây có thể bao phủ một phần hoặc toàn bộ mặt nước, tạo ra lớp thảm xanh tự nhiên. Trong bể nhỏ, cây thường được sử dụng để tạo bóng mát, giúp kiểm soát ánh sáng và duy trì nhiệt độ ổn định cho các loài động vật thủy sinh.
Ảnh: Ekko
8. Cây sen mini (Nymphaea nouchali)
Sen mini, còn được biết đến với các tên gọi khác như sen Nhật mini hay sen nước cảnh, là một loài cây thủy sinh tuyệt đẹp có nguồn gốc từ Nhật Bản. Loài cây này có hình dáng đặc trưng bởi những bông hoa nhỏ nhắn và lá hình tròn dạng bè, tạo nên vẻ đẹp thanh tao, đặc biệt phù hợp để trồng trong hồ cá ngoài trời. Mặc dù kích thước tổng thể của sen mini chỉ bằng khoảng 1/3 loài sen thông thường, hoa của cây lại nở to và vô cùng rực rỡ. Nhiều cánh hoa xếp tầng, xòe tròn với đa dạng màu sắc để lựa chọn như hồng phấn, vàng chanh, tím lam và trắng. Loài cây này sinh trưởng rất nhanh và mạnh, chỉ cần khoảng 3 tháng để có thể ra hoa và nếu được chăm sóc tốt, cây có thể nở hoa quanh năm.
Ảnh: Sưu tầm
9. Cây Thủy cúc (Hygrophila difformis)
Cây thủy cúc, hay còn gọi là Ambulia, là một loài cây thủy sinh có đặc điểm hình thái nổi bật với những chiếc lá xanh mềm mại, phân nhánh thành nhiều lớp tạo thành hình lông vũ. Khi trưởng thành, cây có thể đạt chiều cao từ 30-50cm, phát triển nhanh và tạo thành những bụi cây dày đặc trong bể cá. Đây là loài cây ưa môi trường nước ngọt, thích hợp ở nhiệt độ từ 22-28°C và ánh sáng trung bình đến cao.
Thủy cúc không chỉ làm đẹp cho bể cá mà còn mang lại nhiều lợi ích như tạo chỗ ẩn nấp cho những loài sống ở tầng đáy, giúp cá nhỏ và tôm cảnh cảm thấy an toàn hơn. Cây cũng giúp lọc nước và hấp thụ các chất dinh dưỡng dư thừa, ngăn chặn sự phát triển của tảo.
Tuy nhiên, khi trồng thủy cúc trong bể, cần lưu ý đến việc cắt tỉa thường xuyên, vì cây có tốc độ phát triển nhanh, dễ làm bể trở nên chật chội. Ngoài ra, cần đảm bảo ánh sáng và chất dinh dưỡng phù hợp để cây phát triển tốt mà không ảnh hưởng đến sự cân bằng của hệ sinh thái trong bể cá.
Ảnh: Tropica Aquarium Plant
10. Cây lục bình (Eichhornia crassipes)
Cây lục bình (Eichhornia crassipes), còn được gọi là bèo tây, là một loài cây thủy sinh nổi tiếng với những chiếc lá hình tròn xanh mướt và thân cây phồng lên chứa nhiều không khí, giúp cây dễ dàng nổi trên mặt nước. Hoa lục bình có màu tím xanh tuyệt đẹp, nở rộ thành cụm tạo điểm nhấn nổi bật cho bể cá lớn hoặc ao hồ ngoài trời. Không chỉ có tác dụng trang trí, loài cây này còn có khả năng hấp thụ các chất ô nhiễm và dinh dưỡng thừa trong nước, giúp cải thiện chất lượng nước.
Tuy nhiên, lục bình có tốc độ sinh trưởng vô cùng nhanh, một cây mẹ có thể đẻ nhánh, tạo cây con và tăng gấp đôi số lượng cá thể chỉ trong hai tuần. Do đó, lục bình chỉ phù hợp với những bể cá lớn hoặc hồ cảnh và bạn cần chú ý đến việc cắt tỉa, kiểm soát mật độ cây để tránh tình trạng gây tắc nghẽn hoặc cản trở dòng nước.
Ảnh: Juan Carlos Fonseca Mata
Thực hiện: Thùy Như
Xem thêm:
10 loài cá cảnh phổ biến cho hồ thuỷ sinh
