Năm 1990, nhà phục chế người Anh Greg Powlesland đã ghi dấu ấn trong sự nghiệp bằng việc khôi phục chiếc thuyền buồm thời Victoria mang tên Marigold một cách chuẩn xác nhưng đó chỉ là một trong vô số dự án mà ông đã thực hiện trong suốt nhiều năm cống hiến. Tại xưởng thiết kế được xây dựng từ những vật liệu tái chế của mình, Greg không chỉ nhìn lại hành trình cuộc đời và sự nghiệp đã đi qua, mà còn suy tư về lý do tại sao, với riêng ông, vẻ đẹp cốt lõi lại nằm trong những thứ mang dấu ấn của thời gian, thủ công và lịch sử.
Chân dung Greg Powlesland – chuyên gia điêu khắc, nhà phục chế thuyền, chuyên gia sưu tầm vật liệu kiến trúc thu hồi, và thủy thủ – tại xưởng thiết kế của ông ở West Cornwall. Ảnh: Inigo House
Xưởng thiết kế của Greg Powlesland được chất đầy bởi những công cụ và vật liệu kiến trúc cũ trong suốt sự nghiệp phục chế và tái chế. Ảnh: Inigo House
Từ đam mê đến sự nghiệp
Công việc phục chế tàu thuyền cổ bắt nguồn từ những giấc mơ thời niên thiếu của Greg, được truyền cảm hứng từ người cha tài hoa – một kỹ sư và nhà toán học lỗi lạc, đam mê chế tạo đồ nội thất và mô hình du thuyền catamaran phức tạp. Greg lớn lên cùng niềm tin rằng làm việc bằng đôi tay, hay chỉ đơn giản là nhặt mọi thứ lên và mày mò, cũng là một lối sống. Ông theo học vẽ tại Colchester, rồi tiếp tục hành trình khám phá nghệ thuật tại St. Martins và Chelsea, nơi ông học điêu khắc và hội họa. “Mọi thứ bắt đầu từ vẽ, vì học vẽ chính là học cách nhìn. Khả năng thấu hiểu những gì ta quan sát được là nền tảng của mọi điều. Đó là cách ta cảm nhận và diễn giải thế giới.” – Greg chia sẻ.
Những bản phác thảo chì do Greg và con trai ông, Rupert, thực hiện. Ảnh: Inigo House
Ông đã du hành qua nhiều vùng biển trên thế giới, tham gia vào các nghề thủ công truyền thống và học được nhiều kĩ năng hàng hải chuyên nghiệp. Sau đó, Greg trở về Anh để giảng dạy tại trường nghệ thuật Plymouth và là gia sư thiết kế tại trường John Makepeace – nơi đào tạo những thợ thủ công về gỗ tài năng.
Trước khi quay về London làm gia sư thiết kế, Greg từng là thợ buộc dây tàu, tham gia thủy thủ đoàn trên chiếc tàu cao được mô phỏng theo Elizabethan Golden Hinde đến San Francisco, rồi làm thợ mộc trên tàu tại đó. Ảnh: Lucas Allen
Tủ đựng đồ nghề bằng gỗ thông và gỗ thủy tùng do Greg tự đóng, dành cho các học viên để dụng cụ. Greg nhấn mạnh: “Nếu các em định làm đồ nội thất tinh xảo, các em cần phải thể hiện mình một cách đàng hoàng”. Ảnh: Bible of British Taste
Những thành tựu đáng nhớ
Trong số các dự án lớn của ông, nổi bật nhất là việc tái tạo du thuyền Marigold năm 1892 – một con thuyền dài gần 18m do Camper & Nicholsons thiết kế, được phát hiện trên đảo Wight vào năm 1981. Dự án kéo dài suốt 10 năm, từ 1982 đến 1992, với triết lý tôn trọng tối đa gỗ nguyên bản, chỉ thay thế khi thật sự cần thiết. Marigold một lần nữa ra khơi, với những cánh buồm vải cotton đặc trưng, tái hiện một cách hoàn hảo cảm giác phiêu lưu trên du thuyền thời Victoria. Sự tỉ mỉ đến từng chi tiết khó ai sánh kịp đã giúp Greg trở thành nhân vật nổi bật trong cộng đồng tàu thuyền cổ.
Du thuyền MARIGOLD sau khi được phục dựng, đang căng buồm tại Régate Royale Cannes Trophée Panerai 2014. Ảnh: Emily Harris
Bản vẽ tay mặt cắt và kế hoạch trang bị con tàu Marigold do Greg phác thảo. Ảnh: Greg Powlesland
Mặc dù nổi tiếng với vai trò phục chế thuyền cổ, nhưng công trình tự hào nhất của Greg lại là xây dựng ngôi nhà hai tầng của riêng mình và vợ, Katie Fontana – thành viên của Inigo Guild và founder của Plain English. Trong suốt sáu năm, ông đã đổ dồn mọi kỹ năng và kinh nghiệm tích lũy qua các dự án lớn vào việc thiết kế căn nhà, sử dụng những vật liệu đã được ông chờ đợi hàng thập kỷ – từ những cây đổ sau bão trong vùng, đến các bộ phận từ chiếc thuyền Marigold.
Căn nhà nằm trên sườn đồi nhìn ra sông Helford ở Cornwall. Ảnh: Inigo House
Tư duy thiết kế hòa hợp với thiên nhiên và triết lý bền vững
Khi thiết kế ngôi nhà cho chính mình, Greg có một cách tiếp cận khá riêng biệt. Ông bắt đầu bản vẽ bằng việc sắp đặt các ô cửa. “Đối với gian bếp của chúng tôi, câu hỏi đầu tiên là: ánh sáng mặt trời sẽ đi vào từ đâu? Sau đó, bạn bắt đầu xác định các ô cửa, và xem xét suốt cả ngày trong mùa đông và mùa hè”. Greg muốn ngôi nhà phải hòa quyện với cảnh quan xung quanh, không được tách biệt khỏi môi trường, thứ mà ông cho rằng nhiều ngôi nhà hiện đại tại Cornwall đã bỏ qua.
Nội thất trong ngôi nhà của Greg được thiết kế tỉ mỉ, tương thích hoàn hảo với ánh sáng tự nhiên và công năng sử dụng. Ảnh: Bible of British Taste
Điều đặc biệt, ngôi nhà của Greg hoàn toàn không sử dụng nhựa. “Nhựa không hòa hợp với thiên nhiên. Có quá nhiều giai đoạn để tạo ra nhựa, và chúng hoàn toàn trái ngược với sự vận hành của thiên nhiên. Nhựa không thấm nước và mất hàng nghìn năm để phân hủy thành các phân tử nhỏ li ti lan rộng khắp mọi nơi. Và nó được làm từ nhiên liệu, thứ đang tàn phá thế giới. Thật đáng tiếc vì nhựa là một vật liệu tuyệt vời trong một số khía cạnh, đặc biệt là trong y học. Chúng ta cần sử dụng có chọn lọc và trân trọng hơn thay vì chỉ dùng một lần rồi vứt bỏ.” – ông bày tỏ.
Greg đã thu thập rất nhiều món nội thất cổ bị bỏ đi, cùng các mảnh gỗ hư hỏng và những cây đổ sau bão, để tái chế chúng thành những hình thức mới. Greg tin rằng vật liệu tự nhiên mang trong mình sự hài hòa nội tại và luôn khao khát được tái sử dụng. Qua lịch sử hàng trăm năm tồn tại, giờ đây, chúng tiếp tục câu chuyện của mình trong một ngữ cảnh hoàn toàn mới.
Greg không chỉ đơn thuần sưu tầm, mà còn có sự am hiểu sâu sắc về giá trị thẩm mỹ và lịch sử của các vật liệu kiến trúc cũ mà mình thu thập được. Ảnh: Inigo House
Giữa bức hình là một boong tàu của con tàu hơi nước Celt từ khoảng năm 1870, bị bỏ lại trong bãi đậu xe ở Bude. Một người nào đó không thể đưa nó vào vườn của họ và đã bỏ lại. Ảnh: Inigo House
Khởi đầu từ ước mơ thuở bé, Greg Powlesland giờ đây đã là một nghệ sĩ phục chế tài hoa, kiên định với triết lý thiết kế bền vững. Qua từng công trình, ông đã chứng minh rằng việc bảo tồn giá trị cũ không chỉ là một nhiệm vụ, mà còn là nghệ thuật. Hành trình của Greg mời gọi chúng ta suy ngẫm về mối liên kết giữa con người và môi trường, khuyến khích mỗi cá nhân trở thành người giữ gìn và tái tạo, góp phần xây dựng một tương lai xanh hơn cho thế hệ mai sau.
Thực hiện: Hoàng Mai | Theo: Inigo House, Bible of British Taste
Xem thêm:
The Furniture Bible – Thánh kinh phục chế nội thất
