Từ hơn 20 năm trước, họa sĩ Võ Bình thành danh qua các loạt triển lãm cá nhân tại Brussels (Bỉ), Amsterdam (Hà Lan), Lyon (Pháp)… Hơn 300 tác phẩm trong loạt tranh sơn dầu vẽ chi tiết máy móc, cơ khí… được mua sạch giúp một họa sĩ trẻ mới vào nghề như Võ Bình thành công ngoài sức mong đợi. Anh quyết định dùng số tiền thu được từ triển lãm để đăng ký học các lớp ngắn hạn về phục chế tranh dành cho nhân viên bảo tàng khắp nước Bỉ rồi học tiếp theo các khóa nâng cao tại Pháp.
Ba năm miệt mài trong phòng phục chế các bảo tàng, Võ Bình được học cách phân tích, nhận định chi tiết một tác phẩm hội họa qua chất liệu vốn được các họa sĩ châu Âu rất chú trọng. Nhưng ở Việt Nam, môi trường sáng tác của họa sĩ hoàn toàn khác biệt, tranh vẽ khi là giấy tập học sinh, tấm bìa cứng, bao bố, toan kém chất lượng, sơn vẽ pha dầu hôi, có tác phẩm nghiền cả nếp bánh chưng trộn màu rồi vẽ… Những kỹ thuật học được ở trời Âu với quy tắc chuẩn mực đều không tương thích khi áp dụng phục chế tranh Việt. Võ Bình chia sẻ: “Điều có thể áp dụng ở thị trường tranh Việt là trước khi sửa một tác phẩm, mình cần dành nhiều thời gian đọc, hiểu, tìm thông tin, nắm bắt phong cách sáng tác, hiểu được tình cảm và ý đồ của họa sĩ”.
Việc phục chế tranh giúp Bình dần trở thành một nhà nghiên cứu hội họa Việt. Với những tác phẩm xuống cấp, cũ nát đến mức bỏ đi, Võ Bình vẫn cần mẫn sưu tầm, hợp thành BST đồ sộ với hơn 300 tác phẩm sáng tác của riêng các họa sĩ trường vẽ Gia Định các thời kỳ. Gặp tác phẩm đắt giá không cơ duyên sở hữu, Võ Bình tìm đến nhà sưu tập xin được quan sát, tìm hiểu, nghiên cứu thêm. Nhờ vậy, anh hiện là một trong những nhân vật thẩm định và phục chế tranh thuộc hàng cao thủ của hội họa Việt.
Nhận định về chất lượng tranh Việt, Võ Bình không ngần ngại: “Các sáng tác của họa sĩ Việt đa dạng, đẹp, nhưng vì nhiều lý do cá nhân, thời cuộc, kinh tế, mà chất liệu không được chú trọng khiến thị trường tranh hiện nay có thể nói đến 80% kém chất lượng. Chỉ sau 10 năm là bộc lộ các khiếm điểm như nứt sơn, giòn mặt, bong tróc, nấm mốc… Một tác phẩm đẹp, một tên tuổi họa sĩ thành danh, khi chọn chất liệu kém thì thật uổng cho hội họa Việt vì tuổi đời tác phẩm quá ngắn”.
Thực hiện chuyên đề: NGUYỄN ĐÌNH – Ảnh: HẢI ĐÔNG – Sắp đặt: TỪ PHƯƠNG THẢO.