Hoa lay ơn (tên tiếng anh: Gladiolus) là loài hoa thường được dùng để trưng cho việc thờ cúng của các gia đình Việt, nhất là vào dịp Tết bởi năng lượng tâm linh và phong thủy tốt đẹp. Tại Việt Nam, hoa lay ơn được tin là có tác dụng xua đuổi điềm xấu, mang lại vượng tài và may mắn cho gia chủ nhưng ít ai biết rằng, thực chất, ý nghĩa của loài hoa này bắt nguồn từ thời La Mã cổ đại. Cái tên “gladiolus” trong tiếng Latin có nghĩa là “thanh kiếm nhỏ” và các đấu sĩ La Mã xưa đeo hoa lay ơn quanh cổ với hy vọng sẽ được thần linh phù hộ và bảo vệ khi chiến đấu.
Ý nghĩa của hoa lay ơn gắn liền với hình dạng giống thanh kiếm và tinh thần của các đấu sĩ La Mã. | Ảnh: Unsplash
Lịch sử của loài hoa giàu tính biểu tượng
Hoa lay ơn có nguồn gốc đa dạng, có thể được tìm thấy ở Nam Phi, Châu Âu hay khu vực Địa Trung Hải. Vào thế kỷ thứ 18, giống hoa thuần chủng được vận chuyển từ Nam Phi đến châu Âu thông qua tuyến đường Thương mại Ấn Độ. Từ đây, việc lai tạo bắt đầu ở Anh và những bông hoa lai đầu tiên được bày bán vào năm 1823 bởi James Colville. Loài hoa này sau đó trở thành cơn sốt tại Mỹ trong giai đoạn cuối thế kỷ 19 – đầu thế kỷ 20. Chúng nổi tiếng đến mức Hiệp hội Hoa lay ơn Hoa Kỳ được thành lập vào năm 1910 tại Boston với 75 thành viên và nhiều hoạt động khuyến khích việc trồng hoa, cũng như nghiên cứu các đặc tính chữa bệnh của loài hoa này.
Hoa lay ơn màu tím là biểu tượng của sự duyên dáng, cao quý và thanh tao, thường được gửi tặng trong dịp mừng công việc mới hoặc tân gia. | Ảnh: Floward
Hoa lay ơn trắng tượng trưng cho sự thuần khiết và tâm linh nên thường được trưng bày trong các nghi lễ tôn giáo. | Ảnh: Edison & James
Hoa lay ơn được chứng thực có giá trị về mặt y học khi người Anh sử dụng phần gốc của thân làm băng và công cụ để loại bỏ gai hoặc mảnh vụn trên da. Củ của chúng còn được nghiền thành bột và trộn với sữa dê để làm giảm triệu chứng đau bụng. Tuy nhiên, sau một thời gian dài được sử dụng với mục đích chữa bệnh, người ta phát hiện ra rằng một số bộ phận của hoa có độc và một số loài có thể gây kích ứng khi chạm vào.
Trải qua quá trình không ngừng phát triển, từ bảy giống lay ơn ban đầu, đến nay đã có hơn 250 loài được trồng và lai tạo trên khắp thế giới, được sử dụng cho mục đích trang trí, nhờ vẻ đẹp biến hóa đa dạng, nhiều màu sắc, kích cỡ và dáng cây.
Lay ơn đỏ tượng trưng cho niềm đam mê, sự lãng mạn và tình yêu, được dành riêng cho Ngày lễ tình nhân, kỷ niệm đám cưới hoặc sinh nhật trong quan niệm truyền thống. | Ảnh: Bolena Flower
Cách cắm và kết hợp
Với chiều cao đáng kinh ngạc và hình dáng nổi bật, bạn sẽ muốn đặt hoa lay ơn vào trung tâm khi kết hợp chúng cùng các loài hoa khác. Một số loài có thể bổ sung hoàn hảo cho hoa lay ơn là: hoa hồng, cẩm tú cầu, hoa cúc hay hoa loa kèn… Trước khi cắm hoa vào bình, bạn cần cắt thân cây theo đường chéo bằng một chiếc kéo sạch hoặc một con dao sắc để loại bỏ những chiếc lá nằm dưới mực nước, nhằm ngăn ngừa nấm mốc tích tụ có thể cản trở quá trình hấp thụ nước và gây thối hoa.
Với vẻ đẹp rực rỡ và những chồi hoa e ấp, hoa lay ơn hoàn toàn có thể tự mình tỏa sáng hoặc trở thành tâm điểm khi đứng cùng các loài hoa khác. | Ảnh: Isadia
Việc chọn bình hoa phù hợp cũng nên được chú trọng. Những chiếc bình cao sẽ là lựa chọn tối ưu để cắm bởi đặc tính thân thẳng và có lá, nụ nhọn. Chiều cao của bình ít nhất phải bằng 1/3 chiều dài của cành hoa để đảm bảo rằng chúng được nâng đỡ đúng cách và làm nổi bật chiều cao cùng hình dáng đẹp mắt.
Hãy thử sáng tạo bình hoa lay ơn trưng bày ngày Tết với phong cách cắm hoa Ikebana. Ảnh: Tư liệu
Cách bảo quản giúp hoa tươi lâu
Hoa lay ơn đặc biệt nhạy cảm với fluoride (một loại khoáng chất có lợi cho răng miệng nên thường được thêm vào sau khi lọc nước), vì thế bạn cần lưu ý nồng độ fluoride của nước trước khi cắm hoa vào bình. Tương tự, bạn cũng nên cẩn thận khi đặt hoa lay ơn gần trái cây hoặc rau củ chín bởi khí ethylene được thải ra sẽ khiến hoa bị hư hỏng một cách nhanh chóng.
Những bông hoa lay ơn có thể giữ được vẻ rực rỡ lâu nhất khi bình hoa được thay nước 3-4 ngày một lần và hòa tan thêm một ít thuốc giữ hoa tươi để cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho chồi. Bạn cũng cần cắt bớt thân cây khoảng 2,5cm sau mỗi lần thay nước và loại bỏ những bông hoa có dấu hiệu úa vàng nhằm thúc đẩy quá trình hấp thụ của hoa.
Ảnh: Sahyr Sayed
Một số lưu ý về hoa
Tuy được xem là an toàn cho con người nhưng việc tiếp xúc trực tiếp với nhựa hoa lay ơn có thể gây kích ứng da, bạn cần đeo găng tay làm vườn và đặc biệt cẩn trọng khi chăm sóc, lai tạo chúng. Ngoài ra, hoa còn gây ngộ độc cho mèo, chó hoặc các vật nuôi khác khi vô tình ăn phải. Vì vậy, hãy đặt bình hoa xa tầm với của những người bạn lông xù để ngăn ngừa sự cố đáng tiếc có thể xảy ra.
Tổng hợp: Thùy Như
Xem thêm
Chậu hoa cho cây trồng trong nhà khoẻ đẹp
