Nằm trong một căn hộ 77m² của tòa chung cư cũ mang phong cách modernist tại quận 1 Sài Gòn, ngôi nhà của Xưởng Xép trân trọng và giữ lại vẻ đẹp nguyên bản, thay vì xây mới hoàn toàn. Những dấu vết thời gian trên tường, sàn, hệ lamri tồn tại như những lớp ký ức và trở thành chất liệu cho từng bổ sung tinh tế sau này, giúp tạo nên một thiết kế hiện đại nhưng mộc mạc, có chắt lọc. Quá trình cải tạo văn phòng làm việc chính là cách để đọc lại lịch sử bằng ngôn ngữ kiến trúc, khéo léo đan cài những yếu tố tự nhiên, thủ công và bền vững vào trong mạch sống của không gian.
Không gian làm việc được đặt trong một căn hộ chung cư cũ mang đậm dấu ấn kiến trúc modernist tại Sài Gòn.
Phong cách hiện đại kết hợp yếu tố nhiệt đới và hoài cổ.
Ánh sáng trong căn hộ chung cư cũ thường chịu ảnh hưởng bởi bố cục ban đầu. Thay vì áp đặt một cách đồng đều vô cảm cho những căn phòng ở giữa, nhóm thiết kế chọn cách dẫn dắt nguồn sáng tự nhiên đi qua các lớp không gian một cách mềm mại, không bị cắt vụn giữa các khu vực. Những vách ngăn kết hợp kệ trưng bày, cánh cửa gỗ cũ trổ đường kính uốn lượn trở thành giải pháp đa lợi ích: đưa ánh sáng từ cửa sổ và ban công vào sâu hơn; giúp không gian trở nên thông suốt, đa lớp mà không hề nặng nề; tối ưu hóa lưu trữ—một tiêu chí quan trọng hàng đầu.
Các vách ngăn kính, cửa gỗ ghép kính, vách mở bằng kệ sách giúp ánh sáng tự nhiên lan tỏa một cách mềm mại, không bị cắt đột ngột giữa các khu vực.
Nguồn sáng tự nhiên và nhân tạo được tính toán đủ cho quá trình làm việc, nhưng vẫn tạo được sự ấm cúng, có chiều sâu, và con người cũng dễ dàng cảm nhận được thời gian sinh học trong ngày.
Không gian mở thông suốt, tạo nên sự kết nối thị giác đa lớp hấp dẫn, đồng thời tối ưu hóa lưu trữ.
Việc giữ lại những nội thất cũ, tạo dựng không gian mang hơi thở hoài cổ không phải là điều hiếm thấy ở Sài Gòn. Dẫu vậy, để thiết kế trở nên hiệu quả và thuyết phục, tạo cảm giác đồng dạng hài hòa giữa các chi tiết nội thất cũ và mới vẫn là một điều không dễ thực hiện. Ở đây, nhóm thiết kế chọn cách giữ lại mảng tường cũ, chỉ bằng thủ pháp xả nhám nhẹ nhàng đã khiến những lớp kí ức hiện ra, khi kết hợp với hệ gỗ lamri ốp chân tường và sàn gạch nguyên bản, tất cả trở thành tấm phông nền trung tính để các yếu tố mới nổi bật lên.
Bối cảnh kiến trúc Sài Gòn xưa hiện lên qua sàn gạch, hệ lamri và trần nhà cũ.
Nội thất không đơn thuần là sự thay thế mới hoàn toàn, mà là một quá trình lồng ghép có chủ đích – chân bàn, chân tủ cũ được tận dụng, cánh cửa cũ được làm sạch và tạo hình CNC để trở thành một điểm nhấn trung tâm thú vị. Những nội thất, vật liệu mới phải trải qua quá trình nghiên cứu và thử nghiệm dài hơi, để đảm bảo vừa đáp ứng nét thẩm mỹ hiện đại, vừa hòa hợp với tính cách của căn nhà. Gỗ dầu, sắt trần, ván MDF lõi xanh được chọn nhờ chất cảm thô mộc, không làm mất đi giá trị ban đầu của công trình.
Những món đồ cũ của căn hộ này nếu còn có thể sử dụng, đều được biến tấu để phù hợp với không gian mới.
Cánh cửa cũ được làm sạch và tạo hình mới bằng kĩ thuật cắt CNC để trở thành một điểm nhấn trung tâm thú vị.
Không gian này đồng thời lưu giữ dấu ấn cá nhân của những người từng gắn bó. Những món đồ được bạn bè, chủ đầu tư, đối tác gửi tặng, hay tái sử dụng từ căn hộ cũ, đều mang những câu chuyện riêng, giúp không gian có chiều sâu ký ức. Điểm nhấn của văn phòng là chiếc bàn lớn đặt ngay trung tâm, cùng những chiếc ghế đẩu gợi nhớ đến những con hẻm nhỏ Sài Gòn, là cách thiết kế đi từ văn hóa, từ thói quen sinh hoạt để tạo ra sự kết nối tự nhiên giữa con người và không gian. Cách làm này thể hiện tư duy kiến trúc rất thật, không phủ nhận cái cũ mà khiến nó trở nên có chủ đích, có tầng nghĩa mới trong bối cảnh hiện đại.
Chiếc bàn trung tâm vừa là nơi diễn ra những buổi thảo luận thiết kế, vừa là nơi có những bữa ăn thân tình.
Ảnh: Duy Khiêm
Đối với Xưởng Xép, cải tạo không gian theo tinh thần tôn trọng giá trị cũ vừa là giải pháp thiết kế, vừa là cách tiếp cận bền vững trong bối cảnh đô thị phát triển nhanh chóng. Ở một góc nhìn khác, tái sử dụng cũng là một cách phản biện lại chủ nghĩa tiêu dùng, trở thành một tuyên ngôn về lối sống. Việt Nam và Đông Nam Á sở hữu một nền di sản thủ công tinh xảo cùng đội ngũ thợ lành nghề, cho phép những vật liệu cũ được tận dụng thành những phiên bản tinh tế và phù hợp với nhu cầu hiện đại. Đây là một hướng tiếp cận đáng suy ngẫm trong thiết kế nội thất: thay vì chạy theo cái mới hoàn toàn, ta có thể làm cho cái cũ trở nên độc đáo và bền vững hơn, vừa bảo vệ môi trường, vừa đem lại chiều sâu ký ức cho không gian, khiến mỗi công trình là một câu chuyện được viết tiếp theo thời gian.
Thực hiện: Hagomani | Ảnh: Duy Khiêm
Xem thêm
Văn phòng kiến trúc sgnhA – Không gian thuần chất
Chốn ẩn mình của Behalf Studio
ASA Lighting Design Studios – Văn phòng như ngôi nhà thứ hai
Kiến trúc Modernist tại Sài Gòn: Kế thừa di sản trong đời sống hiện đại
