Nền kiến trúc Mexico trên thực tế có tiếng nói rất riêng, phóng khoáng và độc đáo. Trải qua nhiều giai đoạn tái thiết và phát triển từ thời tiền Tây Ban Nha, thuộc địa cho đến độc lập, kiến trúc của quốc gia này chịu nhiều ảnh hưởng từ bối cảnh lịch sử, trở nên đặc trưng bởi màu sắc, hình thái và vật liệu. Ngày nay, những vật liệu xây dựng truyền thống như: gạch nung, đá, gỗ, chukum, bê tông, đất sét… vẫn duy trì sự hiện diện gần như không thể thay thế được trong các công trình bản địa.
Kim tự tháp El Castillo tại quần thể di tích Chichen Itza, Mexico. Ảnh: Tư liệu
Đá
Nhờ đặc điểm địa lý mở rộng, đá tảng Mexico có hình thái vô cùng đa dạng trong kết cấu, màu sắc cho đến kích thước. Những loại đá thường thấy là: đá trầm tích màu sáng ở các vùng phía bắc như Baja California, Sonora và đá núi lửa màu xám ở khu vực trung tâm các thành phố. Việc sử dụng vật liệu này không chỉ gợi lên di sản kiến trúc tiền Tây Ban Nha mà còn thể hiện tính thẩm mỹ với tông màu hiện đại.
Bảo tàng Anahuacalli, thiết kế bởi các kiến trúc sư Diego Rivera, Juan O’Gorman, Ruth Rivera Marín, Heriberto Pagelson. Ảnh: Rafael Gamo
Nhà Enso II, thiết kế bởi HW-STUDIO. Ảnh: Cesar Bejar
Adobe
Adobe là vật liệu không cháy đã được sử dụng từ thời tiền Tây Ban Nha ở các vùng như Oaxaca, Puebla và Michoacán. Với thành phần chính là đất địa phương, vật liệu này được đánh giá cao vì chi phí sản xuất thấp và không gây tác động xấu đến môi trường. Adobe thường được nặn thủ công thành hình khối để xây tường, cho phép điều chỉnh kích thước và độ dày để thích ứng với đặc điểm khí hậu của từng khu vực. Khả năng tùy chỉnh này góp phần cung cấp đặc tính nhiệt có lợi cho không gian nội thất.
Nhà Hilo – Hệ thống mô-đun nhà phù hợp với khí hậu ấm áp. Ảnh: Jaime Navarro
Ảnh: Jaime Navarro
Chukum
Thực chất, Chukum là hỗn hợp vữa được tạo ra từ vỏ của một loài cây cùng tên, đun sôi và trộn với xi măng. Thành phẩm nhận được có đặc tính chống thấm nước tốt, khi tiếp xúc với nước trong ao, chất hồ sẽ tạo ra hiệu ứng thị giác mới lạ. Tuy đã từng bị quên lãng trong thời kỳ thuộc địa nhưng với ý nghĩa văn hóa sâu sắc của mình, vật liệu này vẫn còn tồn tại và xuất hiện trong một số công trình đương đại tại Mexico.
Bảo tàng Địa chất, thiết kế bởi Estudio MMX. Ảnh: Dane Alonso
Cuatro Cielos, thiết kế bởi VOID Studio. Ảnh: Zaickz Moz
Gỗ
Tuy gỗ phổ biến ở nhiều quốc gia nhưng việc sử dụng các loài cây bản địa và kỹ thuật truyền thống đã tạo ra nét độc đáo cho vật liệu này trong kiến trúc Mexico. Gỗ thường được dùng để xây dựng hệ thống kết cấu như: sàn, trần và tường, làm nổi bật mối quan hệ giữa kiến trúc và thiên nhiên. Chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp những công trình sử dụng gỗ ở các khu vực rừng rậm gần biển như: Puerto Escondido và Yucatan.
Valle San Nicolás Club House, thiết kế bởi Sordo Madaleno Arquitectos. Ảnh: Rafael Gamo
Sân vận động Tapachula, thiết kế bởi Colectivo C733. Ảnh: Rafael Gamo
Gạch
Gạch là một trong những vật liệu lâu đời nhất trên thế giới. Tại Mexico, công nghệ sản xuất gạch có sự giao thoa với nghề làm đất sét thủ công truyền thống. Do đó, vẻ đẹp của những viên gạch gợi nhớ đến sự khéo léo của bàn tay người nghệ nhân, khuyến khích việc sử dụng chúng theo cách thô sơ nhất để làm bật tính thẩm mỹ.
Chợ Matamoros, thiết kế bởi Colectivo C733. Ảnh: Rafael Gamo
Trung tâm Văn hóa & Nghệ thuật La Ribera Center, thiết kế bởi ATELIER ARS. Ảnh: La Ribera Center for Culture and Arts / ATELIER ARS. César Béjar
Bê tông
Kể từ khi được sử dụng thử nghiệm vào thế kỷ 20, bê tông đã trở thành vật liệu then chốt trong các công trình của Mexico. Ngoài việc thường được tìm thấy ở dạng khối theo hướng tự xây dựng, bê tông còn được dùng để trang trí với hình dáng và họa tiết chứa đựng di sản bản địa đặc sắc.
Nhà lưu trữ lịch sử Oaxaca’s Historical Archive Building, thiết kế bởi Mendaro Arquitectos. Ảnh: Élena Marini Silvestri
Thực hiện: Thùy Như | Theo: ArchDaily
Xem thêm
Di sản văn hóa châu Phi và ảnh hưởng lên trang trí kiến trúc bản xứ
Mối gắn kết mật thiết giữa nghệ thuật và kiến trúc trong các công trình Modernism
