Linh thú trên kiến trúc giáo đường

Nhiệm vụ đơn giản là làm đường dẫn cho lượng nước thoát từ lớp mái mà không ảnh hưởng tường, cột của kiến trúc chủ thể giáo đường, chi tiết họng nước trong kiến trúc thánh đường cổ được thiết kế không khác gì một tác phẩm nghệ thuật đỉnh cao.

Họng nước là điểm cuối của máng xối dẫn nước khỏi công trình kiến trúc, thường gặp ở các thánh đường cổ khắp châu Âu, có vị trí vươn ra khỏi các nhánh tháp, dầm bay, các điểm liên kết hai kết cấu kiến trúc. Chi tiết ấy thường mang hình tượng sư tử, ngựa, bò, chó, chim đại bàng, quái vật, đến cả tượng người. Họng nước được chế tác tinh xảo bằng đường nét điêu khắc mềm mại, sống động, mang tính mỹ thuật cao. Đây cũng là chi tiết kiến trúc duy nhất trong thánh đường Công giáo có thể gây khiếp sợ mỗi khi diện kiến.

giáo đường 1

Họng nước dưới các tháp nhánh trên nóc mái nhà thờ Đức Bà Paris.

giáo đường 3

Hình tượng người và sư tử ở họng nước tháp chuông nhà thờ York Minster, Anh quốc.

giáo đường 4

Chuỗi họng nước hình quái vật cổ dài ở cuối chồng mái và dầm bay nhà thờ Đức Bà Paris.

giáo đường 5

Họng nước hình chó sói ở nhà thờ Pisa, Ý.

Nước dẫn theo máng xối, thoát ra cổ họng của hình tượng, thế nên nét ấn tượng trên kiến trúc thánh đường có thể thấy sự dữ tợn, cùng diện mạo kỳ quái của họng nước, đều không theo quy chuẩn, kiểu thức nào cụ thể. Chiếc cổ hoặc thân người trên các họng nước có cấu tạo tỷ lệ dài, để nước thoát ra xa. Nhằm giảm sự đơn điệu của tỷ lệ kéo dài ấy, nghệ nhân đương thời đã thêm vào đó các chi tiết trang trí, khi là lớp vảy liên hoàn, lúc là đôi cánh, khiến cho con thú ở họng nước như được thiêng liêng hóa, thành một con vật kỳ lạ, không thuộc cõi phàm trần. Chính thể hình kỳ quái cùng vẻ ngoài dễ sợ, lại thích hợp và cần thiết cho việc hiện hữu trong không gian thờ tự đấng tối cao. Tất thảy như một lời răn dạy rằng ngay cả thú dữ còn bị thuần phục, huống chi kẻ phàm trần tội lỗi.

giáo đường 7

Hình tượng cóc có cánh trong trang trí họng nước ở nhà thờ chính tòa Sevilla, Tây Ban Nha.

Nét dữ tợn như đe dọa ở họng nước nhà thờ Thánh Tâm đồi Montmartre, Pháp.

Bài & Ảnh: Nguyễn Đình.


Xem thêm:

Dấu ấn bản địa trên hoa sắt Tây

Đi tìm hoa sắt nở chốn rào thưa