Nằm tại quận Thông Châu, cửa ngõ phía Đông Bắc Kinh, Thư viện Bắc Kinh do văn phòng Snøhetta và đối tác trong nước ECADI thiết kế là một trong ba công trình văn hóa trọng điểm, khẳng định vị thế trung tâm văn hóa sôi nổi, thu hút đông đảo người dân của khu vực. Việc xây dựng các tuyến giao thông mới kết nối Thông Châu với trung tâm thành phố, thúc đẩy sự phát triển của dự án, mang đến cơ hội tiếp cận rộng rãi hơn với du khách trong và ngoài nước.
Thư viện Bắc Kinh với tầm nhìn chiến lược và tiên phong, góp phần định hình lại vai trò của thư viện trong thế kỷ 21.
Ngoài chức năng lưu giữ thông tin, công trình này còn tôn vinh giá trị nguyên bản của sách và việc đọc – một trải nghiệm thăng hoa giữa vẻ đẹp hữu tình của núi non, cây cỏ và dòng sông Thông Huy hiền hòa.
Để khẳng định vai trò không thể thiếu của thư viện đối với đời sống xã hội và trí tuệ nhân loại, vượt xa chức năng lưu trữ sách đơn thuần, Snøhetta đã định hình Thư viện Bắc Kinh thành một trung tâm học tập, văn hoá và cộng đồng năng động. Lấy cảm hứng từ truyền thống lâu đời của thư viện – luôn không ngừng đổi mới để đáp ứng nhu cầu của mỗi thời đại – công trình đặt việc giao lưu, chia sẻ ý tưởng và kiến thức làm trọng tâm. “Vai trò của thư viện trong xã hội và cách người dân sử dụng chúng đã thay đổi đáng kể. Chúng cần phải là những không gian cộng đồng sôi động, thúc đẩy sự giao lưu và chia sẻ tri thức.” – Robert Greenwood, Đối tác và Giám đốc khu vực Châu Á – Thái Bình Dương của Snøhetta nhấn mạnh.
Thư viện Bắc Kinh bác bỏ quan điểm cho rằng thư viện sẽ trở nên lỗi thời, kiến tạo một mối liên kết hài hoà giữa sách, con người và thiên nhiên.
Công trình tạo ra nhiều không gian đặc biệt cho triển lãm, biểu diễn, hội thảo và bảo tồn sách cổ.
Nằm ở trung tâm là khu sảnh đón uy nghi có trần cao gần 16m, kết nối với các tầng được thiết kế theo đường cong uyển chuyển. Con đường dọc khu sảnh mang tên “Thung lũng” được ví như mạch dẫn chính của toàn bộ công trình, phản chiếu dòng sông Thông Huy gần kề và liên kết mượt mà các lối vào phía Bắc và Nam để dẫn du khách đến tất cả các không gian trong thư viện.
Tường kính mời gọi thiên nhiên vào không gian đọc sách, đồng thời mở ra góc nhìn cảnh quan thoáng rộng từ bên trong.
Những bậc thềm xếp tầng như từng ngọn đồi, tạo nên địa hình thung lũng trong nội thất được khắc chế tinh xảo, vừa là sàn, vừa là chỗ ngồi, vừa là kệ sách. Những khu vực đọc bán riêng tư và phòng hội thảo được tích hợp khéo léo trong địa hình đồi núi này, trong khi kệ sách và bàn ghế được bố trí tại những khu vực bằng phẳng ở phía trên.
Khu vực mở của thư viện tích hợp một trong những hệ thống lưu trữ và truy xuất sách tự động (ASRS) lớn nhất thế giới.
Không gian thoải mái với nhiều góc nghỉ ngơi, trò chuyện hay đọc sách nhưng vẫn kết nối với nhau.
Những cột trụ cao như rừng cây khổng lồ là nét chấm phá tinh tế trong không gian rộng mở, tạo nên sự chuyển tiếp mượt mà giữa những ngọn đồi và các dãy kệ sách. Đỉnh mỗi cột trụ nở rộng thành những tấm phiến hình lá cây bạch quả – biểu tượng trường tồn của loài cây cổ thụ có tuổi thọ hơn 290 triệu năm ở Trung Quốc.
Những tấm lá bạch quả kết hợp hài hòa với những ô kính trong suốt, tạo nên một mái vòm độc đáo, đưa ánh sáng tự nhiên vào không gian bên trong một cách dịu nhẹ, ấm áp.
Bằng cách khéo léo kết hợp giữa kiến trúc bền vững và công nghệ tiên tiến, thư viện đã nâng tầm trải nghiệm người dùng lên một tầm mới. Công trình đạt chứng nhận bền vững 3 sao GBEL – tiêu chuẩn cao nhất của Trung Quốc – thể hiện rõ ràng cam kết giảm thiểu lượng khí thải carbon trong cả quá trình xây dựng và vận hành. Dự án này thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến môi trường và phản ánh tinh thần trách nhiệm cộng đồng, hướng đến xây dựng một không gian văn hóa bền vững và thân thiện.
Những cột trụ độc đáo hình lá bạch quả đã được tạo nên chỉ với một mô-đun duy nhất, được xoay và lặp lại trên lưới 9x9m, phủ khắp công trình một cách hài hòa và hiệu quả.
Việc ứng dụng các cấu kiện mô-đun và hệ thống lưới cấu trúc tối ưu đã góp phần đáng kể vào việc giảm thiểu chất thải xây dựng, tối ưu hóa quá trình sản xuất và lắp đặt. Thêm vào đó, các cột trụ còn tích hợp thông minh hệ thống điều khiển khí hậu, ánh sáng và âm thanh, đồng thời tận dụng nguồn nước mưa thu gom từ mái vòm để tưới tiêu cho hệ thống cây xanh.
Hệ thống pin năng lượng mặt trời (BIPV) được tích hợp khéo léo trên mái, thay thế cho các vật liệu truyền thống, biến mái nhà thành một nhà máy năng lượng tái tạo hiệu quả.
Hệ thống mái hiên rộng rãi tạo nên nét kiến trúc độc đáo, đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu lượng nhiệt hấp thụ từ ánh nắng mặt trời, đặc biệt trên hệ thống kính chịu lực lớn nhất Trung Quốc hiện nay. Chiều cao của mặt kính trên các giếng trời phía Đông và Tây được điều chỉnh hợp lý, kết hợp với việc sử dụng kính low-E có khả năng cách nhiệt vượt trội.
Công viên bên ngoài thư viện trồng cây bạch quả, khéo léo kết nối không gian kiến trúc với môi trường xung quanh.
Thư viện Bắc Kinh là một tổng hòa tuyệt vời giữa hoạt động đọc, biểu diễn nghệ thuật và cảnh quan, tôn vinh di sản văn hóa và vẻ đẹp thiên nhiên của Bắc Kinh.
Thực hiện: Dương Đoàn| Theo: Archdaily| Ảnh: Yumeng Zhu
Xem thêm
Thư viện Trung tâm Văn hóa Hàn Quốc tại New York: Dấu ấn bản sắc Á Đông
