Du lịch rượu vang đang định hình một phân khúc trải nghiệm lữ hành cao cấp dành cho những du khách sành điệu, có niềm đam mê ẩm thực. Mô hình này mang đến cho họ cơ hội khám phá trực tiếp các vườn nho, tìm hiểu quy trình sản xuất từ các chuyên gia, và thưởng thức rượu vang đặc sản được kết hợp hài hòa với ẩm thực bản địa. Triển vọng phát triển của lĩnh vực này là rất lớn. Theo số liệu nghiên cứu từ Future Market Insights, thị trường du lịch rượu vang được dự báo sẽ tăng trưởng 13%/năm, và ước tính đạt giá trị 93.621,3 triệu USD vào năm 2034.
Khách sạn Terra Dominicata Winery. Ảnh: Tư liệu
Rượu vang – thức uống mang tính văn hóa và lịch sử
Thời kỳ Đồ đá mới đánh dấu một sự thay đổi trong lối sống của loài người: từ săn bắn hái lượm sang định canh định cư. Khi con người bắt đầu biết trồng trọt, chăn nuôi và chế tác đồ gốm, nhu cầu dự trữ thực phẩm dư thừa như ngũ cốc, sữa, hoa quả đã dẫn đến một khám phá tình cờ nhưng vĩ đại. Việc chôn giấu thực phẩm trong các vại, thùng đã vô tình tạo ra môi trường lý tưởng cho các vi sinh vật như nấm men và vi khuẩn phát triển. Chúng trở thành những “người đầu bếp” tí hon, biến đổi nguyên liệu thô thành những phát minh ẩm thực để đời: bánh mì từ lúa mì, bia từ ngũ cốc, phô mai từ sữa và rượu vang từ nho.
Dấu tích rượu vang lâu đời nhất từng được phát hiện thuộc về các nhà khảo cổ tại di chỉ Gadachrili Gora – một khu vực nằm ở ngã tư giao thoa giữa châu Âu và châu Á. Đó là những mảnh vỡ của một bình gốm cỡ lớn, với dung tích lên tới 300 lít, được chạm khắc hình ảnh những chùm nho cách điệu bên ngoài. Phát hiện này cho thấy rượu vang đã có từ hơn 8.000 năm trước, là một loại thực phẩm thiết yếu trong đời sống văn hóa và ẩm thực của người cổ đại.
Di tích được khai quật tại Gadachrili Gora. Ảnh: Mindia Jalabadze
Trong khi đó, tại châu Âu, rượu vang gắn liền với nền văn minh Hy Lạp cổ đại. “Thành phố của những vị thần” Athènes từng là vùng nguyên liệu và sản xuất hai mặt hàng chủ lực: dầu oliu và rượu vang. Đối với người Hy Lạp, rượu vang không đơn thuần là một thức uống, mà đã thấm sâu vào mọi ngõ ngách của đời sống. Họ suy tôn Dionysus – con trai thần Zeus – thành vị thần bảo hộ cho rượu nho và những lễ hội. Thức uống này hiện diện trong mọi dịp quan trọng, từ các lễ hội sôi động, những buổi yến tiệc, các nghi thức tôn giáo trang trọng, cho đến việc sử dụng như một phương thuốc chữa bệnh.
Bức Triumph of Bacchus của họa sĩ Ciro Ferri. Ảnh: Tư liệu
Hành trình xuyên những vùng rượu lừng danh Châu Âu
Trải qua nhiều thế kỷ, kỹ thuật trồng nho và làm rượu đã lan rộng sang nhiều quốc gia như Pháp, Tây Ban Nha, Đức, Ý. Lúc bấy giờ, việc canh tác các vùng trồng nho được đảm nhiệm bởi các tu viện, một số tu sĩ cũng tham gia vào quá trình sản xuất rượu vang, góp phần tạo nên những giọt vang tinh túy mang đặc trưng riêng của từng vùng.
Ý: Sự đa dạng của các giống nho bản địa
Nước Ý không chỉ nổi tiếng với những di sản văn hóa mà còn được biết đến như một cường quốc rượu vang, sở hữu nền văn hóa ủ rượu lâu đời cùng những vùng trồng nho trù phú bậc nhất thế giới. Trong số đó, ba cái tên lừng danh nhất phải kể đến Piedmont, Veneto và Tuscany – mỗi vùng đất đều mang đến những hương vị đặc trưng làm say lòng những người sành rượu.
Nằm ở phía Tây Bắc, Piedmont là quê hương của giống nho Nebbiolo quý tộc. Giống nho này chính là linh hồn tạo nên bộ đôi huyền thoại: Barolo với phong cách mạnh mẽ, trầm lắng và cấu trúc tanin dày dặn; và Barbaresco thanh thoát hơn với độ tanin mềm mại và tinh tế.
Ở phía Đông Bắc, vùng Veneto rộng lớn gây ấn tượng với sự đa dạng hiếm có. Nơi đây là cái nôi của giống nho trắng Glera, nguyên liệu tạo nên Prosecco – dòng vang sủi tươi mát và dễ uống. Bên cạnh đó, Veneto còn tự hào với Amarone della Valpolicella – loại vang đỏ hảo hạng có hương vị phong phú và cô đặc, được lên men độc đáo từ những quả nho khô.
Nhà rượu vang Castelio ở Tuscany. Ảnh: Tư liệu
Thuộc miền Trung nước Ý, Tuscany sở hữu khí hậu ôn hòa lý tưởng cho sự phát triển của giống nho đỏ bản địa Sangiovese, mang hương vị của anh đào chua, dâu tây và mận, là cốt lõi làm nên danh tiếng cho những dòng vang đỏ kinh điển như Chianti và Brunello di Montalcino.
Trong ẩm thực Ý, rượu vang là một phần không thể thiếu để nâng tầm hương vị các món ăn. Người ta thường thưởng thức Prosecco như một loại rượu khai vị; Chianti kết hợp hoàn hảo với các mì sốt cà chua đậm đà như Spaghetti; trong khi Barolo hay Amarone là bạn đồng hành lý tưởng cùng các món thịt nướng hoặc các loại phô mai cứng, đậm vị như Pecorino (từ sữa cừu) và Parmigiano Reggiano (từ sữa bò).
Pháp: Kinh đô của những chuẩn mực rượu vang
Nếu Ý nổi bật với sự đa dạng và Argentina với sự thuần khiết của Malbec, thì nước Pháp lại được tôn vinh như cái nôi của những chuẩn mực rượu vang. Hầu hết các giống nho nổi tiếng toàn cầu như Cabernet Sauvignon, Merlot, Pinot Noir, Chardonnay đều có nguồn gốc từ đây. Điều làm nên danh tiếng của Pháp là khái niệm “terroir” – sự kết hợp độc nhất giữa đất đai, khí hậu, địa hình và con người, tạo ra những chai rượu không nơi nào trên thế giới có thể bắt chước được.
Bordeaux: Nổi tiếng với các loại vang đỏ pha trộntừ Cabernet Sauvignon và Merlot, có cấu trúc vững chắc, hương vị phức hợp và khả năng lão hóa hàng chục năm. Các thương hiệu như Château Margaux hay Château Lafite Rothschild là những biểu tượng xa xỉ toàn cầu.
Nhà rượu vang Domaine Bertaud Belieu. Ảnh: Ilona Barna
Khác với Bordeaux, Burgundy tôn vinh sự thuần khiết của từng giống nho. Pinot Noir cho ra đời những chai vang đỏ với hương quả mọng đỏ như dâu tây, anh đào tinh tế và kết cấu mượt mà. Chardonnay tạo nên những chai vang trắng Burgundy đầy quyến rũ, từ vị tươi mát cho đến hương bơ, caramel sau khi ủ trong thùng gỗ sồi.
Champagne: Là vùng đất độc quyền sản xuất ra loại vang sủi bọt huyền thoại mang tên nó. Vang Champagne là kết quả của một quy trình sản xuất phức tạp và khắt khe bậc nhất, tạo nên những giọt vàng lấp lánh với bọt khí tinh tế, là biểu tượng cho sự sang trọng và ăn mừng.
Đức: Niềm tự hào với vang trắng
Trong khi Argentina và Ý chinh phục thế giới bằng vang đỏ, thì Đức lại là vùng đất của vang trắng, với thế mạnh thuộc về giống nho Riesling. Người Đức không theo đuổi những chai vang có nồng độ cao, mà thay vào đó, họ tạo ra những kiệt tác với sự cân bằng tuyệt đỉnh giữa vị chua sáng, hương thơm hoa quả và độ ngọt tinh tế.
Rheingau & Mosel: Đây là hai vùng sản xuất Riesling danh tiếng nhất. Những cánh đồng nho nằm trên các sườn đồi dốc bên bờ sông giúp tận dụng tối đa ánh nắng mặt trời. Riesling từ đây có hương vị cực kỳ tinh tế, từ chanh, đào, táo xanh cho đến hương vị khoáng chất đặc trưng. Chúng có thể từ khô (trocken) đến ngọt (spätlese, auslese), nhưng luôn giữ được độ chua thanh thoát, khiến chúng trở nên vô cùng linh hoạt khi kết hợp với đồ ăn.
Schloss Johannisburg-Nhà rượu vang chuyên dòng Riesling. Ảnh: Martin Kraft
Việc trồng nho ở Đức có từ thời La Mã, và truyền thống này đã được gìn giữ, tinh chỉnh qua hàng thiên niên kỷ. Sự tỉ mỉ, chính xác trong quy trình sản xuất đã biến Đức trở thành bậc thầy trong việc chế tác những chai vang trắng có độ phức hợp và khả năng lão hóa hàng chục năm, thách thức mọi định kiến rằng vang trắng không thể để lâu.
Argentina: Sự Trỗi Dậy Của New World
Lịch sử ngành công nghiệp rượu vang Argentina bắt đầu bùng nổ từ thế kỷ 19, được thúc đẩy bởi làn sóng nhập cư ồ ạt từ Tây Ban Nha và Ý. Trong số những người nhập cư ấy có không ít những bậc thầy sản xuất rượu, những người đã mang theo giống nho và tri thức ủ rượu lâu đời.
Mendoza là một trong bốn vùng trồng nho lớn nhất thế giới và sở hữu hơn 70% diện tích canh tác nho ở Argentina. Với điều kiện lý tưởng như khí hậu ôn hòa, đất đai giàu khoáng chất, cùng hệ thống kênh cung cấp nước, tạo điều kiện thuận lợi phát triển nhiều giống nho. Trong đó có Malbec được mệnh danh là “quốc nho” đã tạo ra những nốt hương phong phú và cá tính cho rượu vang Argentina.
Nhà rượu vang Bodega Catena-Zapata có kiến trúc lấy cảm hứng từ kim tự tháp Maya. Ảnh: Tư liệu
Rượu vang gắn bó máu thịt với văn hóa ẩm thực sôi động nơi đây, đặc biệt được xem là một nửa hoàn hảo của tiệc nướng Asado gồm thịt bò, lợn, cừu và xúc xích – món ăn xuất hiện trong những dịp đón tiếp bạn bè hay sinh hoạt cộng đồng của người Argentina. Ngoài ra, món bánh gối Empanadas chiên vàng ruộm nhân thịt gà, thịt bò, phô mai và rau củ, thịt tẩm bột chiên giòn Milanesa de carne, hay bánh mì xúc xích Choripán có vị cay nhẹ của nước xốt thảo mộc, đều ngon hơn khi dùng kèm một ly rượu vang.
Sự phát triển của mô hình khách sạn tại vườn nho
Du lịch rượu vang đã phát triển vượt ngoài khái niệm tham quan nhà máy rượu thông thường, hình thành một loại hình du lịch cao cấp gắn liền với trải nghiệm văn hóa bản địa. Xu hướng này được hiện thực hóa thông qua mạng lưới các khách sạn, resort và khu phức hợp được thiết kế đặc biệt tại những vùng trồng nho nổi tiếng. Những địa điểm này không chỉ cung cấp chỗ ở mà còn tích hợp các hoạt động đa dạng như tham quan vườn nho, thưởng thức rượu vang tại chỗ, trải nghiệm ẩm thực địa phương và tìm hiểu quy trình sản xuất, mang đến cho du khách cái nhìn toàn diện về thế giới rượu vang.
Khách sạn boutique Villa La Madonna nằm ở trung tâm Piemonte,Ý, được bao quanh bởi những vườn nho Barbera thơ mộng. Kể từ khi khai trương vào năm 2016, nơi đây nhanh chóng chinh phục du khách bằng hành trình trải nghiệm rượu vang trọn vẹn hiếm có. Khách sạn có nhà máy sản xuất rượu vang đỏ và trắng, cùng hàm rượu từ năm 1600, lưu giữ hơn 600 nhãn hiệu và 5000 chai rượu.
Du khách đến đây được thưởng thức bữa tối dưới ánh nến lung linh với chất vang hảo hạng của vùng Piemonte. Ngoài ra, Villa La Madonna còn cung cấp nhiều hoạt động phát huy thế mạnh của vùng trồng nho như thưởng thức bữa trưa “mùa nào thức ấy” từ đội ngũ đầu bếp chuyên nghiệp, hay chuyến phiêu lưu khắp vùng trên chính chiếc xe thu hoạch nho cùng tài xế–người am hiểu về nho và rượu vang.
Khách sạn Villa La Madonna. Ảnh: Tư liệu
Marqués de Riscal là nhà rượu có lịch sử lâu đời nhất tại Rioja, Tây Ban Nha. Được xây dựng vào năm 1858 tại thành phố trung cổ Elciego, Marqués de Riscal không chỉ hấp dẫn du khách bởi hương vị rượu vang thơm ngon mà còn bởi công trình khách sạn được kiến trúc sư Frank Gehry thiết kế, hiện lên như một giấc mơ nhiều màu sắc, nơi quá khứ và tương lai giao duyên. Những đường cong kiến trúc đương đại uốn lượn dịu dàng bên những vườn nho trăm tuổi. Nhà rượu này bắt đầu làm vang từ năm 1860 và luôn giữ lại một chai của mỗi năm sản xuất. Tại hầm rượu của Marqués de Riscal, số lượng rượu đã lên đến 3000 chai. Bên cạnh đó, du khách có thể trải nghiệm vinotherapy – một phương phá trị liệu bằng rượu vang tại spa của khách sạn.
Khách sạn Marqués de Riscal. Ảnh: Tư liệu
Tại vùng đất Mendoza của Argentina, nhà sản xuất rượu vang Susana Balbo mở cửa đón du khách vào không gian sang trọng và giàu tính nghệ thuật tại hầm rượu và phòng thử rượu của mình. Điểm nổi bật của trải nghiệm này nằm ở các bữa ăn được thiết kế để kết hợp hài hòa với rượu vang, với nguyên liệu chủ đạo là thịt bò Argentina thượng hạng, được chăn thả tự nhiên nên có vị đậm đà và kết cấu mềm mọng đặc trưng, cùng các loại rau củ quả tươi ngon theo mùa. Đặc biệt, để mang đến góc nhìn toàn diện về quy trình làm rượu, khu nghỉ dưỡng còn sở hữu một xưởng sản xuất riêng biệt, chỉ cách đó 15 phút lái xe. Tại đây, du khách có cơ hội tham gia các buổi hội thảo chuyên sâu về kỹ thuật sản xuất rượu vang và được trực tiếp tham gia một buổi nếm thử đáng nhớ ngay giữa không gian xanh mát của những vườn nho.
Khách sạn Susana Balbo. Ảnh: Tư liệu
Hơn cả một loại thức uống thời thượng, rượu vang trở thành cầu nối giao hòa giữa con người và thiên nhiên, kết nối những tâm hồn đam mê với trái tim nhiệt huyết của người sáng tạo. Hành trình trải nghiệm mới tại những vườn nho giúp thúc đẩy kinh tế địa phương, đồng thời khơi gợi trong du khách niềm khát khao khám phá ẩm thực và văn hóa.
Thực hiện: Thu Hà
Xem thêm:
Chọn tủ rượu cần lưu ý những gì
