Đi qua từng con phố nhỏ, ghé thăm những quán ăn gia truyền như Truyền Ký, Tân Nhã, hay quán chè cột điện và Cà phê Ba Lù, ta như lạc vào một không gian văn hóa đa sắc màu đã tồn tại bền bỉ giữa dòng chảy thời gian. Chợ Lớn không chỉ là một khu thương mại sôi động hay một điểm đến ẩm thực hấp dẫn, mà còn là minh chứng sống động cho quá trình hội nhập, giao thoa văn hóa Hoa – Việt qua bao thế hệ. Mỗi món ăn, mỗi không gian đều mang trong mình câu chuyện về sự bền bỉ, về triết lý sống và về tình yêu với truyền thống giữa nhịp sống hiện đại. Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng, những không gian ẩm thực truyền thống này vừa là nơi thưởng thức món ngon, vừa là những mảnh ghép quý giá góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa đặc trưng của Sài Gòn. Dù thời gian có trôi đi, nhưng hương vị và tâm hồn của Chợ Lớn vẫn sẽ mãi là di sản sống động, tiếp tục kể những câu chuyện về một Sài Gòn đa văn hóa, đa sắc tộc.
1. Quán ăn Truyền Ký: Hơn 80 năm ký ức ẩm thực người Hẹ
Nằm khuất mình trong một con hẻm nhỏ, Truyền Ký là câu chuyện về sự bền bỉ và tình yêu ẩm thực của người Hẹ đã tồn tại qua ba thế hệ. Từ chiếc xe đẩy nhỏ của ông Nguyễn Hữu Truyền đến tiệm cơm gia đình của người cháu Huỳnh Nhật Tài, Truyền Ký đã trở thành điểm hẹn thân thuộc của nhiều gia đình người Hoa khao khát hương vị cơm nhà.
Không gian gần gũi, thân thuộc tại quán ăn Truyền Ký. Ảnh: passport.in.pocket
Không gian tiệm tuy nhỏ nhưng ấm cúng, mang đến cảm giác như bước vào bữa cơm họ hàng, nơi mỗi món ăn đều được chuẩn bị với sự tỉ mỉ và tình yêu thương. Những món như gà hấp muối, thú linh chiên giòn, khoai môn hấp heo quay hay đậu hũ Đông Giang không chỉ là đặc sản mà còn là “linh hồn” của tiệm, kể câu chuyện về văn hóa ẩm thực tinh tế của cộng đồng người Hẹ.
Truyền Ký không làm theo kiểu nhà hàng sang trọng, mà giữ nguyên phong cách gia đình. Mỗi món đều được nấu như nấu cho người thân trong nhà.
2. Tân Nhã: Thiên đường ẩm thực trên tầng một chung cư cũ
Nếu không có người dẫn đường, khó ai có thể tưởng tượng một trong những quán ăn ngon nhất Chợ Lớn lại nằm trong một khu chung cư cũ kỹ với lối đi chật hẹp và cầu thang tăm tối. Tuy nhiên, chính không gian đậm chất hoài niệm này đã tạo nên phần hồn của Tân Nhã – tiệm cơm đã tồn tại hơn 40 năm và gắn liền với tuổi thơ của nhiều thế hệ người Hoa ở Sài Gòn.
Ảnh: Sưu tầm
Sức hút của Tân Nhã không nằm ở không gian sang trọng hay dịch vụ chuyên nghiệp, mà là những món ăn được chế biến theo công thức gia truyền. Heo sữa quay với lớp da giòn rụm chấm cùng sốt mạch nha độc quyền và bồ câu quay chắc thịt tẩm ướp vừa vị là hai “ngôi sao” đã đưa Tân Nhã vào bản đồ ẩm thực của những thực khách sành ăn.
Có người nói quán ăn này quá bình dân, nhưng chính điều đó lại làm nên bản sắc của tiệm cơm Tân Nhã. Chủ nhân của tiệm đã thành công khi lưu giữ cảm xúc về một ‘tiệm cơm’ đúng nghĩa của Chợ Lớn xưa. Ảnh: Sưu tầm
3. Chè Cột Điện: Triết lý sống “tùy cơ ứng biến”
Trong khu đèn Năm ngọn nổi tiếng của Quận 5, Chè Cột Điện không phải là một cửa hiệu sang trọng mà chỉ là một chiếc xe đẩy dựa lưng vào cột điện dưới tán cây già cùng những chiếc ghế nhựa thấp đặt tràn ra vỉa hè – phản ánh triết lý sống “tùy cơ ứng biến” của cộng đồng Hoa kiều đầu tiên đến định cư tại Chợ Lớn.
Ảnh: Sưu tầm
Đây là minh chứng sống động cho kiến trúc “micro-space” đặc trưng của văn hóa ẩm thực đường phố Chợ Lớn – nơi không gian nhỏ hẹp được tận dụng tối đa và trở thành một phần không thể thiếu trong trải nghiệm thưởng thức món ăn. Chiếc cột điện và tán cây không chỉ là nơi trú nắng, trú mưa mà còn như nhân chứng lịch sử chứng kiến bao thăng trầm của khu phố.
Điều làm nên đặc sắc của quán chè này là hệ thống phân loại chè theo y học cổ truyền Trung Hoa: chè “nhiệt” dành cho người hàn, chè “hàn” dành cho người nhiệt, và chè “trung tính” phù hợp với mọi thể trạng. Khi đến đây, thực khách không chỉ được thưởng thức món ngon mà còn được tư vấn chọn món phù hợp với cơ địa – thể hiện tinh thần dân gian “y thực đồng nguyên” trong văn hóa ẩm thực người Hoa.
4. Cà phê Ba Lù: Di sản Kopitiam giữa lòng chợ Phùng Hưng
Nằm sâu trong khu chợ Phùng Hưng nhộn nhịp, Cà phê Ba Lù là hiện thân hoàn hảo của văn hóa Kopitiam độc đáo của người Hoa ở Đông Nam Á. Không gian quán nhỏ nhắn nép mình trên lề một đoạn lối vào chợ, chủ quán hiền lành, chất giọng lơ lớ hồn nhiên, thân thiện.
Cà phê vợt tại quán cà phê Ba Lù. Ảnh: Thu
Đặc biệt, quán vẫn duy trì nghi thức pha cà phê “kopi-o” truyền thống với chiếc vợt vải cotton dệt tay – một di sản văn hóa ẩm thực đang dần biến mất. Quá trình rang hạt cà phê với bơ và đường theo tỷ lệ cổ truyền tạo nên hương vị đậm đà, hậu ngọt không thể tìm thấy ở quán cà phê hiện đại.
Bài viết thuộc series SAIGON-CHOLON MOSAIC, nhằm ghi lại và tôn vinh những giá trị văn hóa độc đáo của một trong những khu vực đặc sắc nhất Sài Gòn.
Thực hiện: Hoài Thu
Xem thêm:
Nghe Nguyễn Đình kể Chuyện nhỏ ở Chợ Lớn
