Đa tài và cá tính, Iris Apfel là cái tên được ngưỡng mộ trong nhiều lĩnh vực, từ thiết kế nội thất, thời trang cho đến kinh doanh: Đồng sáng lập và điều hành một hãng vải nội thất thành công trong hàng chục năm, thiết kế các BST thời trang và đồ nội thất, có bộ sưu tập cá nhân được trưng bày ở bảo tàng MET, xuất bản sách, nhận được nhiều giải thưởng danh giá… Cuộc đời và sự nghiệp của nhà thiết kế 102 tuổi nhiều sắc màu, phong phú và đầy sức hút như chính thế giới “maximalist” mà bà đã xây dựng.
Iris Apfel và dấu ấn độc bản
Ấn tượng đầu tiên về Iris chính là phong cách thời trang của bà. Không ngần ngại khoác lên mình những trang phục có màu sắc rực rỡ, kết hợp với họa tiết bắt mắt và không thể thiếu những cặp mắt kính to bản và thật nhiều trang sức, tuyên ngôn trong thẩm mỹ của bà rành mạch, rõ ràng mà không cần phải cất tiếng. Với bà, càng nhiều càng hiệu quả và ít đi làm mọi thứ thật nhàm chán.
Ảnh: Luìs Monteiro
Một trong số những lời khuyên về trang trí nhà cửa của bà là hãy trở thành một nhà sưu tầm. Mọi đồ vật trong nhà của Iris được bà lưu trữ trong nhiều năm và mỗi món đồ đều là thứ bà thực sự yêu thích. Không chỉ có đồ nội thất và đồ trang trí, bộ sưu tập của bà còn bao gồm trang phục và phụ kiện. Thói quen này được hình thành từ thuở bé. Mặc dù lớn lên ở vùng nông trang, nhưng bà bị lôi cuốn bởi bầu không khí của thị thành và thường tự mình khám phá khu Manhattan, đặc biệt là Greenwich Village. Bà bắt đầu sở thích sưu tầm những món đồ trang sức từ những cửa hiệu đồ cổ mà bà tìm thấy.
Iris Apfel tại nhà riêng ở New York. Ảnh: Tư liệu
Năm 2005, bảo tàng MET gặp phải sự cố một buổi triển lãm bị hủy và phải tìm phương án thay thế gấp. Họ đã tiếp cận Iris và đề nghị trưng bày trang phục của bà. Đây không phải lần đầu tiên MET có những buổi triển lãm thời trang nhưng lại là lần đầu tiên trưng bày trang phục của một cá nhân. Các vật phẩm rất phong phú với số lượng lên đến vài trăm món, nhưng theo Iris chia sẻ, đó chỉ là một sào đồ trong tủ đồ của bà. Harold Koda, giám tuyển của chương trình cho biết: “Để có thể ăn mặc như thế này, người mặc phải có kiến thức lẫn sự can đảm.”
Iris Apfel và một trong số những mẫu trang phục của bà được trưng bày tại bảo tàng MET. Ảnh: Tư liệu
Sau khi kết hôn với Carl Apfel được hai năm, bà cùng chồng thành lập công ty vải Old World Weavers vào năm 1950. Vốn có sẵn niềm đam mê với vải vóc và họa tiết, họ thường xuyên chu du khắp năm châu bốn bể, đến những phiên chợ cuối tuần ở châu Âu và những khu chợ trời ở Trung Đông hoặc Bắc Phi để tuyển chọn và sưu tập những mẫu vải, cũng như đồ nội thất độc đáo cho các dự án của mình. Với gu thẩm mỹ chiết trung cùng kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực thiết kế nội thất trước đó, Iris cùng Carl đã tạo dựng được những thành công đáng kể, với các dự án thiết kế cho nhà của nhà sáng lập thương hiệu mỹ phẩm Estée Lauder, minh tinh Greta Garbo và nổi bật nhất là tham gia dự án phục chế nội thất tại Nhà Trắng cho chín nhiệm kì tổng thống Mỹ.
Iris và Carl Arpel trong một chuyến công tác. Ảnh: Tư liệu
Cánh chim không mỏi
Ngoài thời trang, Iris Apfel còn được biết đến bởi niềm đam mê và nhiệt huyết với công việc.
Sau khi tốt nghiệp chuyên ngành Lịch sử Nghệ thuật tại Đại học New York, Iris bắt đầu dấn thân vào thế giới thời trang và thiết kế nội thất qua các công việc như viết lách tại tờ báo thời trang WWD, trang trí căn hộ và săn đồ nội thất cho NTK Elinor Johnson và làm trợ lý cho họa sĩ minh họa Robert Goodman. Có thể thấy sự đam mê với ngành nghề yêu thích và tinh thần làm việc của bà được thể hiện từ những năm đầu của sự nghiệp. Như một câu nói của bà: “Bạn sẽ chẳng biết mình là ai trừ khi bạn làm công việc đó”.
Sau khi thành lập Old World Weavers, bà cùng chồng điều hành doanh nghiệp cho đến năm 1992 và bán công ty cho Stark Carpet. Kể cả sau khi nghỉ hưu, bà vẫn tiếp tục giữ vai trò cố vấn cho thương hiệu.
Iris và Carl Apfel tại tư gia ở Palm Beach. Ảnh: Tư liệu
Năm 2016, Iris đóng quảng cáo cho hãng xe DS 3, làm gương mặt đại diện cho thương hiệu thời trang Blue Illusion và hợp tác với hãng Mattel để cho ra mẫu búp bê Barbie mang hình tượng của bà. Năm 2018, bà xuất bản cuốn tự truyện “Iris Apfel: Accidental Icon” ở tuổi 96. Một năm sau đó, bà ký hợp đồng với công ty người mẫu IMG.
Trong vai trò nhà thiết kế, bà kết hợp cùng thương hiệu thời trang H&M năm 2022 để giới thiệu một BST thời trang và cộng tác với thương hiệu Ruggable để ra mắt BST thảm vào năm ngoái. Bên cạnh đó, mặc dù không sở hữu một hòm thư điện tử, bà không ngần ngại chia sẻ những lời khuyên về thiết kế nội thất qua điện thoại, một cách thức cổ điển trong thời đại số.
Iris Arpel trong không gian nội thất trang trí với thảm Ruggable. Ảnh: Ruggable
Với Iris, tuổi tác không phải rào cản để đam mê, làm việc và thể hiện sắc màu cá nhân. Tự nhận bản thân là “the world’s oldest living teenager”, bà luôn toát ra nguồn năng lượng sống tràn trề và rực rỡ. Iris không muốn thời gian ngưng đọng trên dung mạo và theo bà, số tuổi không là cái cớ để ngừng học hỏi. Bà từng nói “Nếu bạn không liên tục học những điều mới, bạn sẽ không phát triển và trở nên khô héo. Hiển nhiên, càng lớn tuổi thì tiếp nạp cái mới sẽ càng khó hơn một chút, nhưng trải nghiệm và thử thách sẽ luôn làm chúng ta tươi mới.”
Ảnh: Tư liệu
Ngày 1/3/2024, Iris Apfel qua đời ở tuổi 102 tại tư gia ở Palm Beach, Florida. Di sản bà để lại hơn cả những gì hữu hình như phong cách chiết trung tối đa bắt mắt ở cả thời trang lẫn thiết kế nội thất, mà còn là phong thái tự tin, sự bản lĩnh và nhiệt huyết với cuộc sống.
Thực hiện: Hoàng Lê
Xem thêm
Beatrix Farrand: Cái nhìn nhạy cảm với cảnh quan và tình yêu thực vật
Elsie de Wolfe-Người phụ nữ tiên phong với sứ mệnh làm đẹp cho đời
