Mỗi độ đông về, băng và tuyết trở thành vật liệu để hiện thực hóa những ý tưởng độc đáo, từ những công trình địa phương như lều tuyết igloo, những bức tượng tinh xảo, khách sạn hay cung điện cho đến các sắp đặt nghệ thuật đương đại. Trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, các kiến trúc sư và nghệ sĩ càng say mê cuộc chơi với thời gian và nhiệt độ để tạo nên những tác phẩm chỉ tồn tại trong thời gian ngắn ngủi nhưng cho thấy khả năng giao thoa tinh tế giữa kiến trúc và nghệ thuật của vật liệu đóng băng.
1. Khách sạn ICEHOTEL ở Jukkasjärvi, Thụy Điển
Vào mùa đông, khi dòng sông Torne đóng băng, cộng đồng sáng tạo từ khắp nơi trên thế giới lại tụ hội tại Jukkasjärvi để tạo nên ICEHOTEL – một khách sạn ra mắt từ năm 1989 và được tái sinh với diện mạo khác nhau mỗi năm. Khởi đầu chỉ là một phòng trưng bày làm bằng băng do Yngve Bergqvist thực hiện, dự án giờ đây đã trở thành điểm đến Bắc Cực nổi tiếng toàn cầu.
Ảnh: ICEHOTEL
Khách sạn được xây dựng gần như hoàn toàn từ băng lấy từ sông Torne – một trong những dòng sông nguyên sơ cuối cùng của Thụy Điển. Những khối băng khổng lồ được cắt vào mùa xuân, lưu trữ qua mùa hè, kết hợp với hỗn hợp tuyết và băng để dựng nên những bức tường, sàn nhà và trần. Khuôn đúc định hình băng thành các mái vòm và hành lang vững chắc, cho phép các nghệ sĩ thực hiện những thiết kế tinh xảo một cách an toàn.
Ảnh: ICEHOTEL
Ảnh: ICEHOTEL
Quá trình xây dựng kéo dài khoảng sáu tuần. Các nghệ sĩ biến mỗi căn phòng thành một tác phẩm nghệ thuật độc nhất. Khi xuân sang, khách sạn và các tác phẩm trong đó lại tan chảy, trở về với dòng sông để tiếp tục vòng tuần hoàn của sự sáng tạo.
2. Hôtel de Glace tại Khu nghỉ dưỡng Valcartier, Canada
Khách sạn băng theo mùa quy mô lớn duy nhất ở Bắc Mỹ hoạt động từ tháng 1 đến tháng 3, được xây dựng hoàn toàn từ tuyết và băng với thiết kế được làm mới hằng năm. Tổ hợp kiến trúc này bao gồm Đại sảnh lớn, Nhà nguyện Băng, cầu trượt băng, các phòng suite theo chủ đề, cùng với Quán bar Băng.
Các phòng suite có giường ngủ và nội thất được điêu khắc tinh xảo từ băng, đặt trên nền gỗ cách nhiệt và được trang bị túi ngủ chuyên dụng vùng Bắc Cực, thiết kế cho nhiệt độ từ -3°C đến -5°C. Xuyên suốt công trình, các bề mặt chạm khắc và chi tiết điêu khắc thể hiện độ tinh xảo trong xử lý vật liệu đóng băng ở quy mô kiến trúc.
Ảnh: Étienne Dionne
Ảnh: Hello Laroux
Mỗi phiên bản đều được tổ chức xoay quanh một chủ đề chủ đạo, kết nối nghệ thuật, ánh sáng và bầu không khí. Được thiết kế để du khách trải nghiệm cả vào ban ngày và qua đêm, Hôtel de Glace hoạt động như một không gian kiến trúc tạm thời, khám phá cách băng và tuyết có thể định hình không gian, kết cấu và trải nghiệm giác quan trong một khoảng thời gian ngắn ngủi.
3. Lễ hội Băng Tuyết Cáp Nhĩ Tân tại Trung Quốc
Diễn ra từ cuối tháng 12 đến giữa tháng 2, Lễ hội Băng Tuyết Quốc tế Cáp Nhĩ Tân là sự kiện băng tuyết lớn nhất thế giới, gồm những công trình kiến trúc và tác phẩm điêu khắc tạm thời được xây dựng hoàn toàn từ băng và tuyết khai thác từ dòng sông Tùng Hoa đóng băng. Lễ hội có hai khu triển lãm chính: Đảo Mặt Trời trưng bày các tác phẩm điêu khắc tuyết khổng lồ và Thế giới Băng Tuyết trưng bày các tòa nhà độc đáo và tổ hợp đô thị được xây dựng từ những khối băng dày.
Ảnh: Tao Zhang
Ảnh: kikujungboy
Ảnh: Ian Whitfield
Được tái thiết hằng năm với những thiết kế mới, khu vực này đã đạt diện tích lên tới 800.000 m2 trong các sự kiện gần đây. Quá trình xây dựng dựa trên quy trình khai thác và chạm khắc băng ở quy mô công nghiệp, sử dụng cưa, đục và khuôn để tạo nên các bức tường, mái vòm, tháp và cầu. Nước khử khoáng thường được sử dụng để tạo ra loại băng có độ trong suốt cao, làm tăng hiệu ứng thị giác của ánh sáng và màu sắc khi màn đêm buông xuống.
4. Triển lãm Snow Show tại Phần Lan
Triển lãm Snow Show được tổ chức năm 2004 đã quy tụ các kiến trúc sư và nghệ sĩ quốc tế hàng đầu để sáng tạo nên những công trình tạm thời được làm gần như hoàn toàn từ tuyết và băng. Dưới sự chỉ đạo nghệ thuật của Lance Fung, dự án ghép đôi các nhà sáng tạo thành những nhóm cộng tác để khám phá cách những vật liệu phù du có thể định hình không gian, hình khối và trải nghiệm giác quan trong điều kiện thời tiết lạnh giá của mùa đông.
Tác phẩm cộng tác giữa Zaha Hadid và Cai Guo Qiang. Ảnh: Hélène Binet
Tác phẩm cộng tác giữa Tadao Ando và Tatsuo Miyajima. Ảnh: Fung Collaboratives
Tác phẩm cộng tác giữa Future Systems và Anish Kapoor. Ảnh: Fung Collaboratives
Được hình dung như một không gian thử nghiệm hơn là một triển lãm thông thường, Snow Show nghiên cứu nguồn gốc và phương pháp chung giữa nghệ thuật và kiến trúc thông qua sự hợp tác trực tiếp. Khoảng 30 công trình được thực hiện bằng cách sử dụng tuyết nén và băng, kết hợp với chất tạo màu, ánh sáng, âm thanh hoặc vật liệu hỗ trợ tối giản.
5. Sắp đặt nghệ thuật của Azuma Makoto
Nghệ sĩ cắm hoa Azuma Makoto sử dụng những môi trường khắc nghiệt để khảo sát vòng đời, tính vật chất và nhận thức về thực vật. Trong loạt tác phẩm sắp đặt Frozen Flowers trong năm 2021 và 2023 tại Hokkaido, Azuma bọc những bình hoa tươi rực rỡ trong lớp băng, tận dụng điều kiện nhiệt độ âm ngoài trời để treo lơ lửng những bông hoa trong trạng thái vừa được bảo tồn, vừa phân hủy. Qua lớp băng, các tác phẩm giữ nguyên màu sắc và cấu trúc, trong khi khung cảnh xung quanh nhấn mạnh sự mong manh và tính phù du của chúng.
Ảnh: Shiinoki/AMKK
Ảnh: Shiinoki/AMKK
Một tác phẩm ấn tượng khác của Azuma Makoto là Shiki Tou (Tháp Mùa Đông). Một cây thông lớn được treo lơ lửng bằng dây thừng và dây kẽm giữa khung thép hình lập phương cao 5m giữa cánh đồng tuyết phủ. Theo thời gian, tuyết rơi dần che phủ một phần cấu trúc, khiến tác phẩm điêu khắc như ẩn hiện trong cảnh quan.
Ảnh: Shiinoki Shunsuke
Ảnh: Shiinoki Shunsuke
Xuyên suốt hai nhóm tác phẩm, nghệ sĩ xem cái lạnh, trọng lực và thời gian như những điều kiện thiết kế chủ động. Dù là đóng băng những bông hoa mong manh hay thân cây vững chãi, những tác phẩm sắp đặt của ông đặt sự sống thực vật vào trong những trạng thái tạm thời, để chính sự biến đổi tự nhiên hoàn thiện tác phẩm.
Thực hiện: Hoàng Lê | Theo: Designboom
Xem thêm
