Bạch Dinh (Blanche Villa, hay còn được gọi là Dinh Ông Thượng) là một dinh thự nổi tiếng tại Vũng Tàu, sở hữu lịch sử lâu đời bắt nguồn từ pháo đài Phước Thắng thời nhà Nguyễn. Đến năm 1898, pháo đài này được san bằng để xây dựng một tòa dinh thự mới trên sườn núi, với cổng chính hướng ra biển và được bao quanh bởi khu lâm viên rộng 6 hecta. Công trình ban đầu được dùng làm nơi nghỉ dưỡng cho Toàn quyền Đông Dương Paul Doumer, sau đó trở thành nơi nghỉ mát của các đời toàn quyền Pháp, Hoàng đế Bảo Đại và tổng thống Việt Nam Cộng hòa. Đặc biệt, nơi đây còn được biết đến như một địa điểm giam lỏng vua Thành Thái từ năm 1907 đến 1916. Với những giá trị lịch sử và kiến trúc đặc sắc, Bạch Dinh đã được Bộ Văn hóa – Thông tin công nhận là di tích kiến trúc và danh thắng vào năm 1992.
Ảnh: Tư liệu
Ảnh: Tư liệu
Dinh thự có ba tầng, trong đó có một tầng hầm được tiếp cận bởi hệ thống cầu thang gỗ ở bên trong và cầu thang gạch bên ngoài. Toàn bộ nội thất tòa nhà được trang trí theo phong cách cổ điển châu Âu, điểm xuyết bằng những món đồ nội thất Việt Nam, tạo nên sự hòa quyện thú vị giữa vẻ đẹp Á – Âu. Hiện nay, Bạch Dinh là một trong những điểm tham quan du lịch nổi tiếng ở Vũng Tàu với các hiện vật có giá trị văn hóa, lịch sử cao.
Phòng khánh tiết nằm giữa phòng ăn với phòng làm việc, hướng trực diện với cửa chính của dinh thự, bao gồm hai gian. Gian ngoài là khu vực tiếp khách nổi bật với bộ trường kỷ bằng gỗ chạm trổ cầu kì, được trang trí bởi hàng loạt đồ quý hiếm. Gian trong được bày trí tối giản hơn, chỉ đặt một vài bình hoa sứ nhỏ. Điều này giúp tạo nhiều khoảng trống cho căn phòng để gió và ánh nắng từ cửa sổ lớn tràn vào.
Các món đồ trang trí nổi bật phải kể đến ở phòng khánh tiết là: Một cặp ngà voi Châu Phi, một cặp bình sứ trắng vẽ lam Bách điểu chầu phượng đến từ nhà Thanh (Trung Quốc), bộ bàn ghế gỗ gụ 7 món mang niên hiệu Khải Định, Tân Dậu (1921), chân đế tứ linh Long – Lân – Quy – Phụng bằng gỗ gụ, bộ tam đa sứ ngũ sắc Phước – Lộc – Thọ (đầu thế kỷ XX), bình gốm men màu Biên Hòa – Đồng Nai đầu thế kỷ XX, bàn sơn mài với 4 chân quỳ (đầu thế kỷ XX).
Gian ngoài của phòng khánh tiết với các hiện vật quý hiếm. Ảnh: Thiên Trang & Lê Minh
Gian bên trong của phòng khánh tiết. Ảnh: Thiên Trang & Lê Minh
Tủ trang trí ở gian trong phòng khánh tiết. Ảnh: Thiên Trang & Lê Minh
Không gian phòng ăn bên cạnh được phân chia bởi một vách gỗ nhỏ có treo một tấm gương, nhằm tăng tính trang trí và nới rộng không gian thị giác. Đồ nội thất nổi bật gồm bàn ăn dài kiểu Pháp được bày trí tỉ mỉ với bộ dụng cụ dùng bữa phương Tây và một chiếc tủ pha chế – đóng vai trò như một quầy bar nhỏ. Trên kệ tủ là những chiếc ly thủy tinh màu và bình hoa pha lẫn hơi thở thiết kế Pháp – Việt. Bàn ăn chính được đặt dọc hướng ra một ô cửa sổ lớn, chứa trọn khung cảnh lâm viên hoa sứ và đồi núi Vũng Tàu, cho phép người dùng bữa có thể vừa ăn vừa thưởng cảnh.
Phòng ăn kiểu phương Tây điển hình. Ảnh: Thiên Trang & Lê Minh
Khung cảnh nhìn qua cửa sổ lớn từ phòng ăn. Ảnh: Thiên Trang & Lê Minh
Phòng làm việc nằm trong một gian phòng biệt lập, được ngăn cách hoàn toàn bởi tường gạch với phòng khánh tiết. Căn phòng được bày trí đơn giản bởi các vật dụng cơ bản như bàn làm việc, đèn và điện thoại bàn (loại quay số). Bên trong không gian còn có một cửa sổ lớn, do phòng này nằm ở rìa phải ngôi nhà. Tiến vào gian sâu hơn, ta có thể nhìn thấy một lối đi xuống tầng hầm bằng cầu thang gỗ.
Điện thoại cổ trên bàn làm việc. Ảnh: Thiên Trang & Lê Minh
Máy chơi đĩa than và đồng hồ trang trí. Ảnh: Thiên Trang & Lê Minh
Cầu thang gỗ dẫn xuống tầng hầm. Ảnh: Thiên Trang & Lê Minh
Tầng hầm của dinh thự được sử dụng để làm nhà bếp và phòng chứa rượu. Phòng bếp được bố trí cơ bản theo kiểu Pháp, với bàn ghế gỗ và kệ đựng rượu điển hình. Tuy nhiên, phần bếp lò lại theo thiết kế Nam bộ, sử dụng củi để đốt.
Nhà bếp ở bên dưới tầng hầm. Ảnh: Thiên Trang & Lê Minh
Góc nấu nướng. Ảnh: Thiên Trang & Lê Minh
Khu vực ăn uống và lưu trữ rượu vang. Ảnh: Thiên Trang & Lê Minh
Trở lại với khuôn viên tầng trệt, cầu thang chính của tòa nhà nằm ngay bên cạnh phòng làm việc với những họa tiết cổ điển quen thuộc trong nội thất Pháp. Ngoài cầu thang chính này, công trình còn có một cầu thang phụ bằng gỗ nằm gần phòng ăn, có thể dẫn lên tầng hai – chủ yếu dành cho việc nghỉ ngơi với các phòng ngủ gia tộc, phòng ngủ dành cho khách và một phòng tiếp khách. Khác với phòng khánh tiết, phòng tiếp khách ở tầng hai không được trang hoàng quá chi tiết, trịnh trọng mà mang thay vào đó là không khí ấm cúng, thân thuộc. Hiện nay, không gian này được treo di ảnh vua Thành Thái – người đã bị giam cầm tại Bạch Dinh trong nhiều năm và các hiện vật kể chuyện cuộc đời ông cũng như thời thế đất nước lúc ông sinh sống tại đây.
Cầu thang chính của Bạch Dinh. Ảnh: Thiên Trang & Lê Minh
Các phòng ngủ được bài trí cơ bản với giường, bàn trang điểm với một phòng tắm. Bên trong các phòng treo một số hình ảnh tư liệ để khách tham quan có hình dung về thời cuộc thời bấy giờ của đất nước, những cuộc chiến ở ngoài căn căn biệt thự yên bình này lẫn cuộc chiến cá nhân của người từng sống tại đây – vua Thành Thái.
Giường ngủ với tủ đầu giường bằng gỗ. Ảnh: Thiên Trang & Lê Minh
Bàn trang điểm. Ảnh: Thiên Trang & Lê Minh
Phòng ngủ với đệm và ga trải giường phương Tây. Ảnh: Thiên Trang & Lê Minh
Xuất phát từ một pháo đài quân sự, Bạch Dinh được xây dựng hướng ra cửa biển Vũng Tàu, nơi vẫn còn lưu giữ nguyên vẹn hàng súng thần công uy nghiêm. Ngoài ra, phía sau tòa nhà còn có một hệ thống trú ẩn để tránh bom đạn. Sau này, khi xây cất dinh thự, toàn bộ các di tích lịch sử này vẫn được giữ nguyên đến ngày hôm nay. Bên cạnh hầm trú ẩn là lối dẫn lên vọng lâu – một chòi nghỉ mát trên đỉnh đồi, được bao quanh bởi cây cỏ xanh mát của lâm viên và khung cảnh hữu tình của bờ biển.
Hầm trú ẩn. Ảnh: TTXVN
Hệ thống súng thần công bao quanh mặt tiền dinh thự. Ảnh: TTXVN
Vọng lâu thư giãn của Bạch Dinh. Ảnh: Thiên Trang & Lê Minh
Thực hiện: Thiên Trang
Xem thêm:
Dấu ấn kiến trúc Pháp trên cao nguyên Lâm Viên
