Có nhiều cách để định nghĩa một công trình kiến trúc – từ mô tả kỹ thuật nhất đến hình dung thơ mộng nhất, nhưng có lẽ bản phác thảo nhanh xuất hiện trong đầu khi nói về hình thái của nơi trú ẩn là: một đường cắt hoặc độ cao, với tỷ lệ con người, của các hàng rào và mái che thẳng đứng cùng các lựa chọn vật liệu.
Ảnh: Rafael Gamo
Ý nghĩa của mái nhà đối với nơi trú ẩn phổ biến nhất liên quan đến: bảo vệ tất cả khỏi thời tiết khắc nghiệt và nguy hiểm, đồng thời định hình các tòa nhà. Mái nhà hoàn thành chức năng đóng hộp và đáp ứng các đặc thù của khí hậu, thời tiết địa phương. Hiện nay, các phương pháp xây dựng thi công mái nhà đa dạng cho phép thể nghiệm các hình thức, sự kết hợp và vật liệu phong phú để đạt được mục tiêu đa dạng của dự án. Các loại vật liệu khác nhau thường được sử dụng trong xây dựng có những đặc điểm riêng biệt, có những ưu điểm và nhược điểm và mang lại nhiều khả năng sáng tạo mới mẻ.
Gạch men
Lớp phủ phổ biến nhất ở các công trình tại Brazil là gạch men, làm từ đất sét. Gạch men sử dụng cùng nguyên liệu thô như gạch xây và trải qua quy trình sản xuất giống nhau. Gạch men là một phần của di sản thuộc địa Bồ Đào Nha và là đại diện của kiến trúc lịch sử Brazil. Tuy nhiên, chúng không bị giới hạn ở Brazil và phản ứng tốt với khí hậu nhiệt đới.
Ảnh: Yash R Jain, Ekansh Goel
Ảnh: Mario Wibowo
Nói chung, đây là vật liệu dễ tiếp cận và dễ dàng tìm thấy trong lĩnh vực xây dựng, đồng thời có tính cách nhiệt tốt. Được hỗ trợ bởi các cấu trúc bằng gỗ – vốn cũng có lịch sử lâu đời trong kiến trúc thuộc địa – gạch men vẫn là một ví dụ về kỹ thuật xây dựng truyền thống, nhưng có thể được kết hợp với các đề xuất hiện đại hơn. Mái nhà dung dị được mang lại một cái nhìn hiện đại hơn, đồng thời làm nổi bật lợi ích chi phí, cùng với khả năng phân hủy sinh học.
Tuy nhiên, gạch men có độ xốp, số lượng mối nối trong các viên gạch cao, dễ bị dịch chuyển khi có gió lớn. Do đó, quá trình ghép nối và hèm khóa phải được chú ý đặc biệt, để tránh gạch bị xê dịch hoặc để hở kẽ hở cho rò rỉ bên trong công trình.
Vật liệu kim loại
Mái nhà kim loại khá phổ biến trong bối cảnh xây dựng và cho phép bao phủ lớn hơn với ít cấu trúc hỗ trợ hơn. Có khả năng chống chịu và được tiêu chuẩn hóa, chúng cũng có thể được sử dụng thi công mặt đứng công trình.
Ảnh: Yeferson Bernal Santacruz
Đối với kim loại, người ta có thể tin tưởng vào tỷ lệ phản xạ cao để giảm nhiệt độ bên trong, mặc dù kim loại truyền nhiệt cao. Ngói lợp kim loại cũng có thể là “ngói bánh sandwich”, trong đó một lớp vật liệu cách nhiệt được sử dụng giữa các tấm, để tăng hiệu quả cách nhiệt. Phương pháp xử lý bằng kẽm có thể giảm thiểu sự ăn mòn và oxy hóa trong thép. Đối với nhôm, ưu điểm là vật liệu có thể được tái chế và tái sử dụng. Được làm bằng kim loại, loại lớp phủ này có tốc độ xây dựng của các cấu trúc kim loại, nhưng các dầm đỡ đòi hỏi lao động cụ thể.
Gạch xi măng sợi
Ở Brazil, gạch xi măng sợi giống lợp kim loại, với các tấm lượn sóng hoặc hình thang. Chúng có thể vượt qua những khoảng trống lớn hơn và yêu cầu các cấu trúc hỗ trợ có khoảng cách rộng hơn. Chúng cũng có thể được tìm thấy trong các tấm hoặc gạch phẳng. Có chi phí thấp và chống cháy, có thể được sử dụng để bao bọc theo chiều dọc, nhẹ hơn gạch men cũng như tiết kiệm chi phí lao động và thời gian lắp đặt. Tuy nhiên, hiệu suất nhiệt của chúng còn thiếu và thành phần của chúng còn gây tranh cãi.
Ảnh: Tadu Arquitetura
Xi măng sợi là hỗn hợp của sợi tổng hợp và xi măng. Một trong những thành phần của nó là amiăng, có hại cho sức khỏe. Mặc dù một số nhà sản xuất tuyên bố rằng họ sử dụng lượng amiăng thấp trong sợi của họ, nhưng những nhà sản xuất khác đang thay thế chúng. Trong những năm gần đây, các quốc gia ở Nam bán cầu đã bắt đầu cấm sản xuất và sử dụng amiăng, trong khi các quốc gia giàu có hơn đã cấm amiăng trong các sản phẩm tiêu dùng trong nước — mặc dù họ vẫn xuất khẩu amiăng sang các nước nghèo hơn.
Vật liệu từ rơm
Ngoài việc tham khảo kiến trúc bản địa của Brazil – có thể được mô tả là truyền thống và do người Bồ Đào Nha áp đặt – mái rơm cũng phổ biến ở các nước châu Á và đại diện cho một vật liệu thân thiện với môi trường cho mái nhà. Nguyên liệu thô là tự nhiên và có thể phân hủy sinh học, vì vậy tác động xử lý của nó gần như bằng không. Độ nhẹ của sợi và lá đòi hỏi ít cấu trúc hỗ trợ hơn và tính dễ uốn của vật liệu cho phép tạo ra nhiều dạng hữu cơ hơn trong xây dựng.
Ảnh: Rafael Gamo
Ảnh: Rizvi Hassan
Việc lắp ráp mái tuân theo các nguyên tắc đơn giản: buộc các lá và các lớp chồng lên nhau trên cấu trúc. Tuy nhiên, quá trình này cần tính thủ công và tỉ mỉ, đòi hỏi thời gian xây dựng lâu hơn và lao động chuyên môn. Ngoài ra, rơm rạ cần được cẩn trọng nhiều hơn với lửa, và là nguyên liệu hữu cơ nên việc bảo dưỡng phải thường xuyên hơn so với nguyên liệu sản xuất công nghiệp.
Đối với mỗi loại mái được đề cập và nhiều loại khác hiện có và chưa được khám phá, đều có những hạn chế và khả năng, ưu điểm và nhược điểm. Mái che kiến trúc phụ thuộc vào phần đóng phía trên của nó và yêu cầu loại mái của mỗi dự án.
Thực hiện: My Lương | Theo: Archdaily
Xem thêm
Đền Shinagawa với thiết kế mái cong đương đại
Ly uống sake làm từ vật liệu trong chế tạo máy bay
Metropol Parasol- cấu trúc mái che bằng gỗ lớn nhất thế giới tại Tây Ban Nha
