Art Deco, viết tắt của Arts Décoratifs, là một phong trào nghệ thuật xuất hiện trong nhiều lĩnh vực từ kiến trúc, hội hoạ, điêu khắc cho đến trang trí nội thất tại Pháp sau Thế chiến I. Những năm 1920 và 1930, Art Deco nhanh chóng phát triển mạnh mẽ trên khắp thế giới với các thiết kế đặc trưng bởi đường nét hình học đối xứng táo bạo, sử dụng vật liệu phong phú và biến đổi màu sắc linh hoạt. Dù trào lưu đã dần suy yếu khi Thế chiến II xảy ra nhưng những công trình tiêu biểu như: Tòa nhà Chrysler, Empire State, khách sạn Delano, Palais de Chailott… vẫn giữ được sức hấp dẫn trường tồn, không ngừng truyền cảm hứng cho các thiết kế đương đại.
Điện Chailott (Palais de Chaillot), Pháp
Nằm cạnh quảng trường Trocadéro, Palais de Chaillot là công trình thể hiện rõ nhất những đặc trưng của phong cách kiến trúc Art Deco. Được xây dựng vào năm 1937 dưới bàn tay tài hoa của nhóm kiến trúc sư Léon Azéma, Jacques Carlu và Louis-Hippolyte Boileau, Điện Chaillot gây ấn tượng bởi các chi tiết hình học vững chắc. Tuy nhiên, để trở nên nổi bật giữa muôn vàn công trình Art Deco khác, các trật tự thức cột ở đây được loại bỏ, cột là các khối trụ trơn chứ không phân chia thành: đầu, trục, đế.
Cung điện gồm hai cánh riêng biệt tạo thành một vòng cung rộng với tòa nhà chính được xây dựng cao hơn ở phía trước. Ảnh: William Crochot
Ảnh: Marta Pilar
Cao ốc văn phòng Chrysler, Mỹ
Chrysler Building là tòa nhà chọc trời ấn tượng mang phong cách Art Deco lừng danh tại New York, thể hiện qua việc lựa chọn kết cấu và vật liệu hiện đại như khung thép, tường gạch, kính, tấm ốp hợp kim, crom, niken, đá cẩm thạch… Bên cạnh đó, các chi tiết nội thất cũng được tạo hình theo đường nét hình học độc đáo. Với lối kiến trúc giật cấp, thu nhỏ dần và chi tiết trang trí ngoại thất cách điệu từ các bộ phận của ô tô, Chrysler Building còn phản ánh văn hóa và kiến trúc Ai Cập cổ đại.
Cao ốc văn phòng Chrysler được xem là hình ảnh thu nhỏ tổng hòa những đặc trưng của phong cách kiến trúc Art Deco với chiều cao 319m, tương đương 77 tầng lầu. Ảnh: Chrysler Building
Ảnh: Tư liệu
Tòa nhà Empire State, Mỹ
Empire State Building – biểu tượng của sức mạnh tài chính Hoa Kỳ đã soán ngôi vị tòa nhà cao nhất của Chrysler Building khi nó được ra đời vào năm 1931. Mang hình dáng của một chiếc bút chì khổng lồ, công trình hấp dẫn du khách bởi vẻ đẹp lung linh, tráng lệ của đường nét hình học, kết cấu và màu sắc mang đậm hình thái kiến trúc Art Deco. Với vai trò biểu tượng của mình, tòa nhà là địa điểm lý tưởng cho nhiều bộ phim thuộc kinh đô điện ảnh Hollywood như: King Kong (1933), Love Affair (1939), On The Town (1949), An Affair To Remember (1957), Sleepless In Seattle (1993), Independence Day (1996)…
Empire State là tòa nhà đầu tiên trên thế giới cao hơn 100 tầng và đạt danh hiệu cao nhất New York 2 lần. Ảnh: Empire State Realty Trust
Đỉnh tháp mang những đường nét trang trí đặc trưng của Art Deco. Ảnh: Core 77
Nhà hát Apollo Victoria, Anh
Vào năm 1929, nhà hát Apollo Victoria được xây dựng chủ yếu bằng bê tông là công trình kiến trúc Art Deco ấn tượng nhất London thời điểm đó. Bên trong nhà hát, nội thất được trang trí lộng lẫy như một thủy cung với các cột chống mô phỏng đài phun nước và hoa văn vỏ sò cùng mái vòm khổng lồ. Hệ thống ánh sáng cũng được sắp đặt tuyệt vời, giúp tô điểm cho toàn bộ không gian.
Cấu trúc cột trang trí kết hợp hệ thống ánh sáng ấn tượng mang lại sự huyền ảo cho nhà hát. Ảnh: Apollo Victoria Theatre
Khách sạn Fairmont Peace, Thượng Hải
Nằm ngay tại trung tâm bến Thượng Hải, Fairmont Peace là một trong những công trình đầu tiên theo đuổi phong cách Art Deco tại phương Đông. Khách sạn có hai tòa nhà khác nhau cho khách nghỉ dưỡng và giới nghệ sĩ. Tất cả đều được lát đá granite và đất nung, trên đỉnh có khối chóp làm bằng đồng. Qua thời gian, lớp đồng bề mặt bị ăn mòn thành màu xanh, khiến cho tòa nhà càng trở nên nổi bật giữa lòng thành thị đông đúc về đêm.
Được xây dựng cùng năm với nhà hát Apollo Victoria bởi Victor Sassoon, Fairmont Peace cũng là một trong những tòa nhà chọc trời đầu tiên tại khu vực Đông bán cầu. Ảnh: Fairmont Peace Hotel
Ảnh: Fairmont Peace Hotel
Thực hiện: Thùy Như
Xem thêm
