Giữa lòng vùng nông thôn Tuscan, với cảnh quan yên bình của làng Fauglia, một nhà nguyện nhỏ được văn phòng Atelier Vago cải tạo để trở thành không gian văn hóa mới mang tên Pailunga. Công trình nằm trong sân của trang viên lịch sử Villa di Pailunga – từng được gọi là Paglialunga, một địa danh có địa hình trũng, nơi người dân thu hoạch loại cỏ dại cao ngút. Trang viên từng thuộc sở hữu của dòng họ D’Achiardi suốt nhiều thập kỷ, bao gồm mười nông trại trồng lúa mì và nho, cùng những đàn bò Chianina – tạo thành một quần thể nông nghiệp thuần khép kín, hài hòa với những ngọn đồi trập trùng. Ngôi nhà nguyện nhỏ từng là trung tâm tín ngưỡng và sinh hoạt cộng đồng. Mỗi Chủ nhật, thánh lễ được cử hành bởi các tu sĩ Dòng Salesian, với sự hỗ trợ của khu vườn râm mát ngoài trời – nơi tín hữu có thể quây quần và thư thái trò chuyện.
Ngoại thất của Pailunga cũng được giữ nguyên bản, không có bất kỳ sự can thiệp nhân tạo nào áp đặt lên không gian. Mảng xanh vốn có vẫn được bảo tồn nguyên vẹn. Những cây sồi thường xanh bản địa tỏa bóng râm, sẵn sàng đón chào các nghệ sĩ lưu trú.
Theo thời gian, trang viên dần rơi vào quên lãng. Những lần cải tạo liên tiếp đã khiến nó đánh mất vẻ đẹp quý tộc nguyên bản – đặc biệt là nhà nguyện, nơi chỉ còn lại những tàn tích. Dự án tân trang được khởi xướng bởi nhà soạn nhạc kiêm nhà tâm lý học Giulio Fagiolini, xuất phát từ khát vọng phục hồi giá trị tinh thần cho công trình di sản, đồng thời kiến tạo một sứ mệnh mới.
Không gian tái sinh này không đơn thuần là nơi cư ngụ riêng tư, mà còn là không gian dành riêng cho nghệ thuật và sáng tạo – một điểm đến mở cửa đón chào các workshop nghệ thuật và sự kiện văn hóa, được chủ nhân dành tặng cho những nghệ sĩ và nhà thiết kế đang tìm kiếm sự kết nối với thiên nhiên và nhịp sống chậm rãi xa rời đô thị ồn ào.
Dự án được dẫn dắt bởi nguyên tắc tôn tạo những gì còn sót lại và bảo tồn lịch sử. Tuy nhiên, nhiều dấu tích trong số đó đã bị mất đi qua những cải tạo không phù hợp trước. Ngân sách hạn hẹp góp phần định hình các lựa chọn thiết kế, ưu tiên tái sử dụng mọi thứ có sẵn tại chỗ – từ những yếu tố quý giá đến những thứ giản dị hơn, chấp nhận những vết sẹo của quá khứ và dệt chúng thành những đường nét kiến trúc mới mẻ.
Bục cầu thang có thể di chuyển để mở rộng không gian khi có các hoạt động nghệ thuật. bức bích họa trên mái vòm được để lộ một phần như một vết tích của thời gian.
Không gian chính của nhà thờ được bảo tồn nguyên vẹn. Các chức năng mới như khu vực vệ sinh, góc ngủ nghỉ và lối di chuyển theo chiều dọc được bố trí trong đại sảnh trần cao kép mà không làm ảnh hưởng đến khối tích trung tâm. Dọc theo bên trái là phòng tắm, nhà bếp và cầu thang sắt tự đỡ được thiết kế chiếm ít diện tích nhất có thể. Khu vực phòng ngủ nằm trên gác lửng bằng gỗ mới xây, được cố tình giữ lại, hướng tầm nhìn từ gian chính về phía sau như một ban công nhà hát.
Ảnh: Carlotta Di Sandro
Bảng màu với tông sáng tạo nên phong cách trẻ trung, phản ánh ý đồ tạo ra sự tương phản rõ nét giữa các yếu tố mới bổ sung và kết cấu hiện có.
Màu xanh lam tươi của cầu thang sắt lấy cảm hứng từ những mảng bích họa còn sót lại ở cung thánh, tạo điểm nhấn tương phản với không gian thiêng liêng. Hình dáng đặc trưng của lan can cầu thang hài hòa với những đường nét hình học trên mặt tiền: mái đầu hồi hình tam giác và cửa sổ hoa hồng hình tròn. Phần đầu của cầu thang màu trắng, được thiết kế tối giản, có thể tháo rời, cho phép di chuyển để không gian cung thánh được hiện ra trọn vẹn khi diễn ra các buổi trình diễn.
Ảnh: Carlotta Di Sandro
Ảnh: Atelier Vago
Một ngôi nhà dành cho nghệ thuật, bám rễ trong hiện tại nhưng vươn tới chiều kích vượt thời gian, Pailunga không đơn thuần là một không gian tín ngưỡng cũ được chuyển đổi thành nơi ở và sáng tạo, mà thực sự là sân khấu cho trí tuệ con người – có khả năng nuôi dưỡng tâm hồn và khơi lộ vẻ đẹp linh thiêng ẩn tàng trong đời thường.
Thực hiện: Hoàng Lê | Theo: Divisare | Ảnh: Carlotta Di Sandro
Xem thêm
Farmhouse 300: Khi không gian sống là cỗ máy thời gian
