Có lẽ ngày công nghệ dần thay thế con người trong công việc hằng ngày như những bộ phim Sci-fi chúng ta đã xem đang dần đến khi các phần mềm AI gần đây đã thể hiện những khả năng đáng kinh ngạc. Chỉ với một vài từ khóa, các phần mềm như Midjourney, DALL-E hay Stable Diffusion đã sáng tạo ra những sản phẩm mà chính người ra đề cũng không khỏi bất ngờ và hứng thú. Mặc dù nhiều người nhận định AI có tiềm năng trong ngành kiến trúc và thiết kế, nhưng vẫn còn nhiều tranh cãi về tiềm năng của công nghệ này.
Nổi bật nhất phải kể đến Midjourney, phát minh của một phòng nghiên cứu độc lập thành lập bởi doanh nhân David Holz. Các kiến trúc sư trên toàn thế giới đã ngay lập tức sử dụng phần mềm này để thỏa sức truyền tải giấc mơ hoang dại nhất trong ngành của mình. Độ phổ biến của nó có thể kiểm chứng qua mạng xã hội Instagram với hơn 72,000 bài viết có gắn tag #midjourneyarchitecture.
Một công trình do Andrew Kudless tạo trên Midjourney
Tim Fu, NTK kiến trúc của phòng nghiên cứu ZHACODE của văn phòng Zaha Hadid Architects nhận định: “Midjourney là công nghệ sáng tạo và nghệ sĩ, có thể đem đến cho bạn những kết quả hiển thị giàu chất nghệ hơn hết thảy những công nghệ còn lại.”
Chúng ta cần làm rõ công nghệ chuyển chữ thành hình của AI là công cụ hữu dụng để hỗ trợ các KTS và đòi hỏi người sử dụng phải có kĩ năng và kiến thức để sử dụng nó một cách hiệu quả. Đó là nhận định của Andrew Kudless, người sáng lập công ty thiết kế Matsys và giảng viên kiến trúc tại trường California College of the Arts. Ông nói: “Đây không giống như một sự chọn lọc tự nhiên bất phương hướng và AI sẽ không làm đảo lộn mọi thứ.”
Đồng tình với quan điểm đó, NTK Manas Bhatia đã nhận ra rằng công nghệ AI cho đến nay không hiểu ngôn ngữ như con người và thường xuyên hiểu nhầm. Cô nói: “Phần mềm này vẫn chỉ là công cụ và cần có sự đối chiếu của con người. Những hình ảnh của AI đều dựa trên ý tưởng đến từ từ ngữ của chúng ta và ý tưởng đó sẽ thay đổi từ người dùng này sang người dùng khác.”
Công trình nhà ở của nhạc công piano của Tim Fu thực hiện trên Midjourney.
Bill Cusick, giám đốc sáng tạo của Stability AI ví công nghệ này với môn cờ vua, rằng chúng ta chỉ mất một chút thời gian để học nhưng để trở thành chuyên gia thì có lẽ phải tính bằng thập kỉ.
Lợi ích tiết kiệm thời gian và công sức từ AI cũng cần được công nhận. Chẳng hạn như việc thuyết trình với các khách hàng, AI có thể hỗ trợ vẽ ra những ý tưởng trong thời gian ngắn nhất và có thể thay đổi nhanh chóng bởi trên thực tế, nhiều văn phòng kiến trúc đã phải trình bày bản render ngay từ buổi đầu tiên và khách hàng luôn có những yêu cầu thay đổi. Điều này cũng có thể giúp giảm thiểu nhân lực khi rất nhiều nhân viên phải cặm cụi sản xuất rất nhiều hình ảnh render trên máy hàng giờ.
Một công trình do AI thực hiện của Stephen Coorlas.
Kiến trúc sư Stephen Coorlas nói: “Lấy ví dụ khách hàng thích công trình mang màu sắc bê tông, sơn đen nhám, cửa sổ lớn. Cho tất cả vào Midjourney và cho ra kết quả mà khách hàng của tôi rất thích. Thực tế tôi vẫn có thể tìm kiếm hình ảnh tham khảo trên mạng, nhưng thay vì ngồi hàng giờ tìm hình trên Google, tôi có thể có ngay cái tôi muốn mà còn toàn quyền kiểm soát chất lượng.”
Bill Cusick, giám đốc sáng tạo của Stability AI cho biết, tiềm năng của AI không chỉ dừng lại ở kiến trúc mà còn có thể vận dụng trong thiết kế nội thất và thiết kế công nghiệp. Chỉ phần nào đồng tình, NTK Dan Harden của công ty thiết kế công nghiệp Whipsaw lại cho rằng tình trạng của AI trong lĩnh vực này vẫn chỉ đang ở cấp độ sơ đẳng bởi theo anh, thiết kế kĩ thuật số và thiết kế để sản xuất sản phẩm là hai lĩnh vực rất khác nhau.
Không gian nội thất của Andrew Kudless do AI tạo nên.
“Khía cạnh 3 chiều của một sản phẩm và mối quan hệ của nó với người sử dụng và môi trường nó được đặt để tạo ra những thử thách cho AI, phần lớn là vì phần mềm không thể hiểu được các sắc thái tương tác của người dùng trong thế giới thực.” Dan chia sẻ.
Một trong những vấn đề lớn khác của công nghệ từ chữ tới hình là xu hướng thiên kiến do việc sử dụng những hình ảnh có sẵn để tạo nên hiển thị mới. Theo Andrew Kudless, trong quy cách giáo dục cổ điển, giáo viên có thể tạo ra sự thiên vị bằng cách chỉ tập trung vào một trường phái kiến trúc và bỏ qua những trường phái còn lại.
Vài Kiến trúc sư đã bắt đầu Midjourney để thực hiện nhiều ý tưởng điên rồ của mình, giải thoát bản thân khỏi những giới hạn thực tiễn. NTK Hassan Ragab đã sử dụng mọi chất liệu độc lạ trong công trình ảo của mình, bao gồm lông vũ và kẹo bông gòn. Công trình mang phong cách Art Nouveau kết hợp giấc mơ, ký ức thơ ấu và vài thứ mới mẻ. Nhưng cùng lúc, anh cũng phát hiện một vài hạn chế của AI.
Qua các công trình số của mình, điển hình có nhà đan móc, Hassan Raqab nhận xét AI vẫn còn thiếu sự hiểu biết sâu ở một số trường phái kiến trúc, ví dụ như kiến trúc Hồi Giáo.
“Khi thực hiện các công trình không phải kiểu Tây, rất khó để tôi có thể có được những hình ảnh đẹp vì công nghệ này có vẻ thiếu sự hiểu biết sâu sắc về các trường phái.”
Các chuyên gia trong ngành cũng đang cân nhắc về tiềm năng của quy trình tạo hình ảnh từ hình ảnh, cho phép các KTS có thể thêm nhiều phong cách khác nhau qua hình ảnh để tạo ra một sự kết hợp nhân tạo để giảm thiểu thiên kiến trong mạng lưới trung lập hoặc hình ảnh và từ khóa trong các chương trình. Bill Cusick chia sẻ: “Chúng ta đang nói đến phát triển những mô hình phát triển văn hóa có thể thu thập được càng nhiều dữ liệu văn hóa mà bất cứ quốc gia nào có thể sẵn sàng cung cấp.”
Không gian nội thất được dựng nên bởi Stability AI.
Với sự ra đời của ngày càng nhiều các công nghệ AI, nhiều người lo lắng tình cảnh thất nghiệp trong tương lai, nhưng ngành kiến trúc vẫn chưa thấy dấu hiệu này. Tất nhiên công nghệ sẽ được khắc phục những giới hạn và phát triển để hoàn thiện hơn theo thời gian, nhưng suy cho cùng, AI vẫn là một công cụ hữu ích và chúng ta cần con người để vận hành nó.
Andrew Kudless nhận định: “Hình ảnh do AI tạo ra thiên về những bản phác thảo và vẫn cần người KTS chuyển thể chúng sang các loại bản vẽ chuyên môn và dữ liệu sản xuất. Hơn thế nữa, chúng ta vẫn cần những người có kinh nghiệm và có thể đưa ra quyết định về tính thẩm mỹ. AI có thể giúp các KTS khám phá ra những ý tưởng nhanh hơn và hiểu rõ những gì công nghệ có thể và không thể làm được.”
Thực hiện: Hoàng Lê | Tổng hợp từ: Dezeen, Bloomberg | Hình ảnh: Tư liệu
Xem thêm:
Chuyển động thời đại mới: khi nhu cầu hưởng thụ và xây dựng đều dần số hóa
Công nghệ AI góp phần phát triển kiến trúc cộng sinh với thiên nhiên
