Thạch cao – một vật liệu tưởng chừng giản đơn – lại mang trong mình di sản kiến trúc kéo dài hàng thiên niên kỷ. Từ những chi tiết trang trí tinh xảo trong Kim tự tháp Giza thời Ai Cập cổ đại, vật liệu này đã chứng kiến sự tiến hóa không ngừng của nghệ thuật xây dựng. Thế kỷ 16 đánh dấu bước ngoặt với sự ra đời của thạch cao Paris, nổi bật với đặc tính bền vững, dễ tạo hình và khô nhanh. Đến những năm 1840, kiến trúc sư người Pháp Auguste Saur đã cách mạng hóa ngành này với phát minh thạch cao khô dạng bột mịn – nền tảng cho các sản phẩm thạch cao hiện đại ngày nay.
Qua từng giai đoạn lịch sử, thạch cao không chỉ đơn thuần là vật liệu xây dựng mà còn là phương tiện giúp các kiến trúc sư và nhà thiết kế hiện thực hóa những ý tưởng táo bạo nhất. Trong bối cảnh kiến trúc đương đại, vật liệu này tiếp tục khẳng định vị thế then chốt, mở ra những khả năng vô tận trong việc kiến tạo không gian sống tinh tế và đầy cảm hứng.
Cùng ELLE Decoration khám phá một số công trình đương đại, nơi thạch cao được hiện hữu như một điểm nhấn kiến trúc nổi bật.
1. KSANA Tea House, Bangkok
Ksana – thương hiệu matcha cao cấp được nhập khẩu trực tiếp từ thành phố Uji, tỉnh Kyoto – mang trong tên gọi ý nghĩa sâu sắc từ tiếng Phạn: một khoảnh khắc nhỏ bé, một sự cân bằng tinh tế. Lấy cảm hứng từ triết lý này, đội ngũ thiết kế Juti Architects đã biến không gian khiêm tốn dưới gầm cầu thang tại tòa nhà OCC Bangkok thành một “hang động trắng muốt” đầy thơ mộng.
Không gian này được tạo nên như một nơi ẩn náu thoát ly khỏi nhịp sống đô thị hối hả, mời gọi thực khách đắm mình trong khoảnh khắc thưởng trà thanh tịnh. Những bức vách động được chế tác tỉ mỉ từ sợi thủy tinh, đúc theo khuôn xốp CNC, sau đó được các nghệ nhân điêu khắc từ Art of Tea tạo hình và gọt giũa thủ công với sự khéo léo tuyệt hảo.
Lớp hoàn thiện cuối cùng bằng thạch cao không chỉ làm nổi bật từng đường nét điêu khắc tinh xảo mà còn tạo ra cảm giác không gian rộng mở và thoáng đãng – một minh chứng cho khả năng biến hóa đa dạng của vật liệu này trong việc kiến tạo trải nghiệm không gian độc đáo.
Những bức tường hang động trắng uốn lượn và trần thạch cao liền mạch. Ảnh: Peerapat Wimolrungkarat
Kiến trúc nội thất quán trà nổi bật bởi ánh sáng hắt từ các khe đèn và bàn gỗ tối giản. Ảnh: Peerapat Wimolrungkarat
2. Casa Salvador Viladevall III, Barcelona
Kiến trúc sư Bernat Riera- người đồng sáng lập Sigla Studio đã chia sẻ rằng Casa Salvador Viladevall III là một ví dụ điển hình của kiến trúc Tân cổ điển Catalan, với sàn gạch mosaic thủy lực tinh xảo, những cánh cửa gỗ nguyên khối và đặc biệt là trần nhà trang trí phào chỉ thạch cao. Những đặc điểm này, vốn là biểu tượng của thời kỳ đầu thế kỷ 20, đã được bảo tồn và phục hồi một cách tỉ mỉ, đồng thời khéo léo thêm vào những cải tiến đương đại nhằm nâng cao công năng và sự tiện nghi.
Phía trên khu vực bàn ăn do studio thiết kế, một chiếc đèn treo màu bạc được gắn vào một hoa văn trần, vốn là một phần của hệ thống phào chỉ thạch cao cầu kỳ, tạo điểm nhấn ấn tượng. Sự hiện diện của trần thạch cao không chỉ giới hạn ở yếu tố thẩm mỹ mà còn tương tác hài hòa với các vật liệu khác. Ngay cả khi thêm một phòng ngủ phụ bằng cách chia phòng ngủ chính, đội ngũ thiết kế cũng đã khéo léo sử dụng đồ nội thất tùy chỉnh để tránh bất kỳ sự thay đổi nào đối với phào chỉ trần thạch cao nguyên bản, thể hiện sự tôn trọng tuyệt đối đối với cấu trúc và vẻ đẹp lịch sử của căn hộ.
Trần thạch cao trắng sáng với phào chỉ tinh xảo cùng sàn mosaic nổi bật, và ở trung tâm không gian ăn uống là chiếc bàn gỗ được studio thiết kế tỉ mỉ. Ảnh: Marta Vidal
Trong quá trình cải tạo căn hộ tại Barcelona, Sigla Studio đã khéo léo tôn vinh những đặc điểm nguyên bản: từ sàn gạch mosaic, các chi tiết phào chỉ thạch cao trên trần cho đến những cánh cửa gỗ, tất cả đều được bảo tồn và phục hồi kỹ lưỡng. Ảnh: Marta Vidal
3. Kith Streetwear Store, Paris
Tại Pershing Hall – dinh thự thế kỷ 19 giữa lòng Paris – cửa hàng flagship của Kith do Snarkitecture thiết kế đã tạo nên cuộc đối thoại tinh tế giữa tinh thần đương đại và di sản kiến trúc lịch sử. Trong không gian này, phào chỉ và trần thạch cao không chỉ là yếu tố trang trí mà còn đóng vai trò cầu nối văn hóa quan trọng.
Điểm nhấn ấn tượng của dự án là tác phẩm sắp đặt độc đáo: những đôi giày Nike được đúc từ thạch cao, tái hiện hình dáng của trần vòm thùng – kiểu kiến trúc cổ điển có nguồn gốc từ La Mã, thường xuất hiện trong các công trình tôn giáo và công cộng. Dạng vòm cong dài này, được hình thành khi kéo dài một vòm bán nguyệt qua không gian, mang hình dạng đặc trưng như một chiếc thùng rượu khổng lồ.
Thông qua việc tái hiện tinh tế hình thức kiến trúc cổ điển, thạch cao một lần nữa chứng minh vai trò không thể thay thế trong việc tạo nên những đường cong uyển chuyển và liền mạch, góp phần định hình thẩm mỹ tổng thể của không gian.
Lối vào cửa hàng nổi bật với trần vòm thùng phủ đầy những khuôn giày Nike. Ảnh: Kith
Những đôi giày thạch cao tiếp tục xuất hiện tại chiếc đèn chùm, thay vì những viên pha lê lấp lánh. Ảnh: Kith
4. Soulstory Experience Centre, Kolkata
Cửa hàng trưng bày nội thất Ý Soulstory tại Kolkata, Ấn Độ, thể hiện sự giao thoa tinh tế giữa tính sang trọng Ý và di sản văn hóa Ấn Độ phong phú. Lấy cảm hứng từ nghệ thuật điêu khắc phức tạp trong kiến trúc đền thờ Ấn Độ, Abin Design Studio đã khéo léo sử dụng thạch cao Paris để chế tác những chi tiết phào chỉ tỉ mỉ, tôn vinh không gian nội thất.
Tính linh hoạt vượt trội của thạch cao đã cho phép các nhà thiết kế tạo nên những đường nét và hình khối tinh xảo, tái hiện độ phức tạp của kiến trúc cổ điển trong ngôn ngữ thiết kế đương đại. Những yếu tố điêu khắc này không chỉ đóng vai trò phông nền cuốn hút mà còn tạo ra sự đối thoại hài hòa giữa các món nội thất Ý cao cấp và bối cảnh văn hóa Ấn Độ, hình thành nên một trải nghiệm không gian liền mạch và đa chiều.
Không gian này là bản giao hưởng tuyệt vời của sự tinh tế Ý và vẻ đẹp văn hóa Ấn Độ. Ảnh: Ashish Sahi
Vẻ đẹp của những món đồ nội thất Ý được phông nền điêu khắc thạch cao cuốn hút làm tôn lên đáng kể. Ảnh: Ashish Sahi
Thực hiện: Thiên Thư
Xem thêm:
Thạch cao Venetian: Nét thanh lịch trong kiến trúc Ý
Vật liệu tự nhiên-Vẻ đẹp nguyên bản qua thử thách của thời gian
