Trong đời sống văn hóa Á Đông, hoa đăng là một biểu tượng thể hiện niềm tin sâu sắc và khát vọng hướng thiện của con người. Loại đèn này thường được làm từ giấy hoặc lá, ôm ấp ngọn nến lung linh bên trong, rồi thả trôi trên mặt nước trong những dịp đặc biệt. Khoảnh khắc hàng trăm, thậm chí hàng nghìn ngọn hoa đăng cùng rực sáng trong màn đêm tạo nên một bức tranh tuyệt mỹ – nơi cái đẹp hòa quyện với chiều sâu tâm linh. Đây không chỉ là một nghi thức mang ý nghĩa tín ngưỡng, mà còn là biểu hiện của tinh thần cộng đồng, khi mỗi ánh sáng nhỏ bé góp phần tạo nên một không gian thiêng liêng, ấm áp.
Ảnh: Ha Jang
Ảnh: ANA Japan Travel Planner
Hoa đăng gắn bó mật thiết với truyền thống Phật giáo, nơi mỗi tia sáng nhỏ bé được xem như biểu tượng của trí tuệ và con đường giải thoát khỏi vô minh. Nghi thức thắp và thả đèn không chỉ là cách thức dâng hiến công đức một cách trang nghiêm, mà còn là khoảnh khắc thiêng liêng để tưởng niệm những người đã khuất và cầu mong bình an cho gia đình. Qua dòng chảy của nhiều thế kỷ, nghi thức này đã vượt qua ranh giới địa lý để trở thành một nét đẹp văn hóa đặc sắc tại nhiều quốc gia: tại Thái Lan, người dân thả đèn để tạ ơn Mẹ Nước; ở Nhật Bản, ánh sáng hoa đăng là cầu nối thiêng liêng với tổ tiên; còn tại Đài Loan, nghi thức này mang theo lời cầu nguyện cho sự đoàn tụ gia đình. Dù xuất hiện ở nơi nào nào, hoa đăng vẫn giữ nguyên bản chất thiêng liêng của mình – là sự hòa quyện hoàn hảo giữa giá trị tâm linh sâu lắng và vẻ đẹp thẩm mỹ tinh tế, tạo nên một di sản văn hóa vượt thời gian.
Loy Krathong ở Thái Lan
Loy Krathong là một trong những lễ hội đẹp và lãng mạn nhất xứ Chùa Vàng, diễn ra vào đêm trăng rằm tháng 12 theo lịch Thái. Người dân tin rằng đây là dịp tạ ơn Mẹ Nước (Phra Mae Khongkha), vị thần cai quản sông ngòi. Mỗi chiếc krathong (đèn thả nước) thường được làm từ bẹ chuối, trang trí bằng hoa, nhang, nến và đôi khi có cả móng tay hay lọn tóc, như một cách gửi đi muộn phiền, xui rủi. Khi ánh sáng lung linh trôi trên dòng sông Chao Phraya hay những con kênh nhỏ, người ta tin rằng mọi lo âu cũng sẽ theo dòng nước mà tan biến. Ngày nay, Loy Krathong còn được gắn với diễu hành văn hóa, cuộc thi hoa hậu Noppamas, hay bắn pháo hoa, tạo nên một lễ hội kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, thu hút du khách từ khắp nơi.
Trong lễ Loy Krathong, hoa đăng thường được kết từ thân, lá chuối cùng hoa, nhang và nến, tất cả đều là vật liệu dễ phân hủy sinh học. Ảnh: Shutterstock
Các nhà sư Phật giáo Thái Lan sắp xếp nến sau buổi lễ cầu nguyện tại một ngôi chùa ở Chiang Mai, Thái Lan. Ảnh: AP
Trong đời sống đương đại, bên cạnh giá trị tâm linh, các lễ hội hoa đăng còn đặt ra yêu cầu mới về bảo vệ môi trường. Ở Bangkok, sau mỗi mùa Loy Krathong, chính quyền thành phố thu gom hàng trăm nghìn krathong và khuyến khích sử dụng vật liệu tự hủy sinh học thay cho xốp. Điều đó cho thấy, hoa đăng ngày nay không chỉ là nghi lễ truyền thống mà còn là không gian thử nghiệm cho sự cân bằng giữa bảo tồn văn hóa và trách nhiệm bền vững.
Ảnh: Shutterstock
Obon và Toro Nagashi ở Nhật Bản
Lễ Obon (お盆) là một trong những dịp lễ quan trọng bậc nhất của Nhật Bản, thường diễn ra vào tháng 8, để tưởng nhớ tổ tiên. Trong suốt dịp lễ Obon, người Nhật tin rằng linh hồn người đã khuất trở về thăm nhà, và đèn lồng được thắp sáng để dẫn đường. Vào cuối lễ, nghi thức tōrō nagashi (灯籠流し), tức thả đèn lên sông, hồ hoặc biển, được thực hiện để tiễn đưa linh hồn trở về cõi vĩnh hằng. Hàng trăm, hàng nghìn chiếc đèn trôi lững lờ tạo nên khung cảnh linh thiêng và tĩnh lặng. Đặc biệt, tại Hiroshima, tōrō nagashi mang thêm tầng nghĩa tưởng niệm nạn nhân bom nguyên tử, biến lễ hội thành thông điệp mạnh mẽ về hòa bình và hy vọng.
Trong lễ Obon, đèn thường là những chiếc hộp vuông nhỏ bằng giấy washi, khung gỗ, bên trong đặt nến thắp sáng. Ảnh: ANA Japan Travel Planner
Ảnh: ANA Japan Travel Planner
Hội An ở Việt Nam
Tại Việt Nam, phố cổ Hội An đã biến việc thả hoa đăng thành một hoạt động văn hóa du lịch đặc trưng. Vào ngày 14 và 15 âm lịch hàng tháng (ngày Rằm), đèn đường được tắt, chỉ còn lại ánh sáng từ hàng nghìn chiếc đèn lồng và hoa đăng trên sông Hoài. Người dân và du khách cùng nhau thả đèn, gửi gắm ước vọng về bình an và may mắn. Dù có nguồn gốc từ tập tục dân gian, lễ hội thả hoa đăng Hội An ngày nay còn đóng vai trò quảng bá di sản, góp phần gìn giữ nhịp sống phố cổ và thu hút du khách bốn phương.
Ảnh: Vietnam Airlines
Tại Hội An, những chiếc đèn giấy muôn hình dáng, đặc biệt là hoa đăng, được thả lững lờ trên sông Hoài. Ảnh: Peter Hershey
Nghi Lan ở Đài Loan
Ảnh: Taiwangods
Lễ hoa đăng thả nước Yilan (宜蘭) ở Nghi Lan, Đài Loan, là một trong những nghi thức độc đáo nhất của mùa Trung Nguyên, thường diễn ra vào những đêm rằm tháng Bảy âm lịch. Người dân tin rằng vào thời khắc guǐmén (鬼門, tạm dịch: cổng âm ty) mở ra, các linh hồn sẽ trở lại dương gian, và hoa đăng thả nước chính là ánh sáng dẫn đường cũng như lời tiễn đưa về cõi an lành. Mỗi chiếc hoa đăng shuǐdēngtóu (水燈頭) được chế tác công phu từ khung tre, giấy vãng sinh – một loại giấy vàng mã, cắt vẽ thành hình hoa sen thanh khiết hoặc ngôi nhà nhỏ, biểu tượng cho sự che chở và tái sinh.
Hoa đăng hình hoa sen. Ảnh: Taiwangods
Hoa đăng hình ngôi nhà. Ảnh: Reuters
Ngày nay, lễ hội không chỉ còn là nghi thức tâm linh mà còn là sự kiện văn hóa – nghệ thuật lớn, thu hút du khách từ khắp nơi. Bên cạnh giá trị tâm linh, các nghệ nhân địa phương cũng nhấn mạnh tính thủ công bền vững: tre, giấy và màu vẽ truyền thống đều có thể phân hủy sinh học, phản ánh sự kết hợp hài hòa giữa niềm tin cổ xưa với ý thức gìn giữ môi trường trong thế giới đương đại.
Lantern Floating Hawai‘i ở Hoa Kỳ
Ảnh: Shinnyo Lantern Floating Hawai‘i
Ra đời năm 1999, Shinnyo Lantern Floating Hawai‘i là minh chứng cho việc nghi thức hoa đăng đã vượt khỏi châu Á để trở thành biểu tượng toàn cầu. Được tổ chức vào Ngày Tưởng niệm (Memorial Day) tại bãi biển Ala Moana, Honolulu, lễ hội thu hút hàng chục nghìn người tham gia mỗi năm. Khác với các lễ hội truyền thống, ở đây đèn lồng không chỉ để tưởng nhớ tổ tiên, mà để tri ân những người đã khuất bất kể quốc tịch, tôn giáo. Nghi thức mở đầu bằng tiếng pū (ốc kèn), tiếp nối trống taiko, chants (oli), múa hula và ngọn Lửa Hòa Hợp (Light of Harmony). Trên mặt biển, từng chiếc đèn giấy thắp nến kèm theo lời nhắn hay ước nguyện, kết thành một đại dương ánh sáng vừa linh thiêng, vừa truyền đi thông điệp hòa bình.
Trong lễ Lantern Floating Hawai‘i, những chiếc đèn giấy có nến, ghi lời nhắn, tên người đã khuất hay ước nguyện của người tham gia, được thả nhẹ trên mặt biển Ala Moana. Ảnh: Anthony Quintano
Ảnh: Shinnyo Lantern Floating Hawai‘i
Thực hiện: Vy Dương
Xem thêm:
Những nơi thưởng hoa đáng nên đến nhất
