Kiến trúc sư Trọng Lee tìm thấy trong Art Toy nhiều hơn một thú vui sưu tầm. Đó là hành trình khám phá sự giao thoa giữa tư duy kiến trúc và đồ chơi nghệ thuật, giữa đam mê cá nhân và khát vọng cộng đồng. Mỗi tác phẩm mang một câu chuyện riêng, mỗi sự kiện mở ra cơ hội kết nối những người có cùng niềm yêu thích.
Kiến trúc sư Trọng Lee. Ảnh: Hy Vuông
Anh bắt đầu sưu tập Art Toy từ khi nào?
Tôi bước vào thế giới này thông qua việc sưu tập các mô hình figure từ cuối năm 2023 – những tác phẩm tái hiện các nhân vật truyện tranh được chế tác tỉ mỉ từ resin, đòi hỏi sự kiên nhẫn và thời gian chờ đợi để sở hữu.
Niềm đam mê này thực sự bắt nguồn từ một biến cố gia đình khi em trai tôi qua đời. Đó là khoảng thời gian tôi chìm trong khủng hoảng, mất phương hướng trong cả cuộc sống lẫn công việc. Vốn yêu thích những hình tượng đáng yêu như thỏ và mèo, tôi đã bị thu hút ngay lập tức khi lần đầu bắt gặp nhân vật Labubu. Từ đó, tôi bắt đầu tìm hiểu sâu hơn và dần dấn thân vào sở thích này.
Tôi nhận ra rằng những món đồ chơi nghệ thuật này có sức mạnh chữa lành, giúp tâm hồn mình trở nên phấn chấn và cảm nhận lại được những điều tích cực của cuộc sống. Chúng khiến tôi thấy rằng cuộc sống vẫn luôn tiếp diễn, và cách chúng ta nhìn nhận những gì xảy ra, dù tốt hay xấu, đều phụ thuộc vào chính cảm xúc và góc nhìn của mỗi người. Tuy nhiên, để tự mình đứng lên và vượt qua những biến cố của cuộc đời không bao giờ là điều dễ dàng.
Một mô hình figure trong bộ sưu tập của Trọng Lee.
Món Art Toy đầu tiên anh sưu tầm là gì?
Đó là một chú Labubu. Từ đó, tôi bắt đầu tìm hiểu sâu hơn về nhân vật này cũng như văn hóa Art Toy nói chung, và quyết định lập một nhóm trên Facebook vào tháng 4/2024 dành cho những người có cùng đam mê tại Việt Nam.
Điều bất ngờ là chỉ sau hai tháng, nhóm đã thu hút 20.000 thành viên. Con số này trở thành động lực lớn lao để tôi tổ chức các hoạt động offline và workshop, tạo nên những trải nghiệm thú vị cho cộng đồng yêu Art Toy trong nước.
Sự kiện nào làm anh cảm thấy ấn tượng nhất?
Đó là buổi offline diễn ra vào dịp Giáng sinh năm ngoái. Sự kiện được đầu tư công phu về nội dung và tổ chức với nhiều hoạt động cùng giải thưởng hấp dẫn, trong đó nổi bật là phần thi dựng cảnh và chụp ảnh với Art Toy của mình theo chủ đề.
Thông qua hoạt động này, tôi mong muốn tìm ra những người chơi không chỉ có niềm đam mê mà còn sở hữu óc sáng tạo và sự tỉ mỉ đáng khích lệ. Họ chính là nguồn cảm hứng cho cộng đồng, đồng thời góp phần nâng tầm hình ảnh của giới chơi Art Toy Việt Nam trên bản đồ quốc tế.
Những tiêu chí khi sưu tập Art Toy của anh là gì?
Trước hết, những món đồ chơi lấy cảm hứng từ văn hóa Nhật luôn có sức hút đặc biệt với tôi. Bên cạnh đó, tôi rất chú trọng đến tính thẩm mỹ tổng thể của từng tác phẩm – từ bảng màu, tỷ lệ hình khối cho đến độ tinh xảo trong khâu chế tác.
Một yếu tố quan trọng nữa là hình tượng. Tôi đặc biệt yêu thích những thiết kế lấy cảm hứng từ mèo hoặc thỏ – hai biểu tượng luôn mang đến cho tôi cảm giác gần gũi và thú vị.
Anh hãy chia sẻ một điểm thú vị về Art Toy?
Bên cạnh giá trị thẩm mỹ và sự thỏa mãn niềm đam mê với những món đồ chơi tinh xảo, đáng yêu, sưu tầm Art Toy còn là một kênh đầu tư đầy tiềm năng.
Trong thế giới Art Toy, đỉnh cao của nghệ thuật này chính là Sofubi – thuật ngữ tiếng Nhật xuất phát từ “soft vinyl”. Đây là những tác phẩm có tạo hình quái vật, được chế tác thủ công từ nhựa mềm với số lượng giới hạn. Đôi khi, nghệ sĩ chỉ tạo ra một phiên bản duy nhất dành cho triển lãm và bán đấu giá sau đó. Giá trị của một món đồ sưu tầm phụ thuộc vào độ hiếm, tính độc đáo, danh tiếng của tác giả, và thường gia tăng sau mỗi lần chuyển nhượng.
Một góc trong bộ sưu tập của Trọng Lee, trong đó có 2/3 là Sofubi. Những món đồ chơi được anh sưu tầm đến từ việc săn lùng từ các seller trên mạng hoặc mua trực tiếp từ những tác giả theo hình thức lựa chọn ngẫu nhiên.
Một khía cạnh thú vị khác nằm ở tính độc quyền của thị trường Sofubi cao cấp. Chỉ một số ít người sưu tầm trên thế giới được quyền mua những tác phẩm đặc biệt này, dựa trên sự tích lũy về uy tín và niềm đam mê chân chính – những thông tin mà các nghệ sĩ luôn nắm bắt rõ ràng. Nhờ đó, họ có thể phân biệt ai thực sự trân trọng sáng tạo của mình và ai chỉ mua với mục đích kinh doanh.
Tuy nhiên, điều nghịch lý ở đây là dù các nghệ sĩ mong muốn tác phẩm được lưu giữ và trân trọng, giá trị của chúng lại thường được khẳng định và gia tăng qua những lần chuyển nhượng hoặc bán đấu giá. Đó chính là sự đan xen hấp dẫn giữa tình yêu nghệ thuật và quy luật thị trường trong văn hóa sưu tầm Art Toy.
Theo anh, sức hút của Art Toy đến từ đâu?
Tôi nghĩ người chơi Art Toy trước hết bị lôi cuốn bởi tạo hình và câu chuyện đằng sau mỗi tác phẩm. Họ tìm thấy sự đồng cảm với những nhân vật mình yêu thích, bởi sự ra đời của chúng chính là sự chiếu rọi tâm hồn, trải nghiệm và thế giới quan của người nghệ sĩ.
Bên cạnh đó, sự tỉ mỉ trong khâu chế tác thủ công – đặc biệt với các tác phẩm Sofubi – tạo nên tính độc nhất không thể sao chép trên từng món đồ. Chính sự kết hợp giữa giá trị cảm xúc và giá trị nghệ thuật này đã làm nên sức hấp dẫn đặc biệt của art toy.
Một món đồ chơi mang hình tượng Tôn Ngộ Không trong bộ sưu tập của Trọng Lee.
Tôi nghĩ rằng sức hút của Art Toy nằm ở khả năng đánh thức tâm hồn trẻ thơ trong mỗi người, bất kể độ tuổi. Khi đắm mình trong đam mê này, người ta như được trở về với những khoảnh khắc trong trẻo và tinh khiết nhất của tuổi thơ – nơi mọi chia sẻ về sở thích đều diễn ra một cách chân thành và vô tư.
Điều này đặc biệt có ý nghĩa với những người hoạt động trong lĩnh vực sáng tạo. Họ luôn giữ trong mình một phần hồn nhiên của trẻ thơ và khao khát tìm lại sự ngây ngô, tò mò ấy – những gì giúp họ không ngừng tìm tòi, khám phá và tận hưởng từng trải nghiệm của cuộc sống.
Nhân vật nào trong bộ sưu tập của mình làm anh yêu thích nhất?
Đó là tiểu yêu tinh Labubu của nghệ sĩ Kasing Lung đến từ Hong Kong – một họa sĩ truyện tranh tài năng. Điều thú vị là Kasing Lung đã sáng tạo nên hai nhân vật trong đại gia đình quái vật chính là: Labubu và Zimomo, được khai thác thương mại bởi hai đơn vị khác nhau. Labubu sở hữu đôi tai dài, hàm răng cưa lộ 09 cái răng và vẻ ngoài thân thiện, trong khi Zimomo mang diện mạo tương tự nhưng có kích thước to hơn, nổi bật với đôi mắt to tròn và chiếc đuôi nhọn.
Cả hai nhân vật này đều lấy cảm hứng từ hình tượng con thỏ – loài vật mang tính cách đối nghịch trong nhiều nền văn hóa. Đặc biệt, trong văn hóa Đông Á, thỏ là con giáp thứ tư, nhưng ở Việt Nam, vị trí này lại thuộc về mèo – linh vật của người em trai quá cố của tôi, đồng thời cũng là tuổi hợp mệnh với tôi. Có lẽ chính những sợi dây gắn kết tinh tế này đã khiến tôi có thiện cảm đặc biệt và yêu quý Labubu hơn bất kỳ nhân vật nào khác.
Kỷ niệm đáng nhớ nhất của anh trong quá trình theo đuổi đam mê này?
Cộng đồng Art Toy trên thế giới thường xuyên tổ chức những triển lãm quy mô lớn. Năm ngoái, khi tham dự một triển lãm TTE2024 (Thailand Toy Expo) tại Bangkok, tôi đã có may mắn trở thành người Việt Nam duy nhất trong số 20 người trúng thưởng chương trình bốc thăm, được quyền mua một tác phẩm hiếm có tên LABUBU T9G phiên bản màu đen, là sự kết hợp giữa Kasing Lung và studio làm đồ chơi có tiếng T9G.
LABUBU T9G là một mô hình Sofubi.
Đó thực sự là một bất ngờ đáng nhớ, bởi đây là lần đầu tiên tôi tham gia một sự kiện quốc tế tầm cỡ như vậy và hoàn toàn không kỳ vọng mình có thể sở hữu một món đồ có giá trị sưu tầm cao ngay trong chuyến đi đầu tiên.
Anh dành thời gian cho thú vui của mình như thế nào để cân bằng với công việc thiết kế kiến trúc?
Vào giai đoạn đầu, tôi dành khá nhiều thời gian để tìm hiểu và nghiên cứu về Art Toy. Nhưng đến thời điểm này, tôi đã tìm được sự cân bằng giữa công việc và đam mê.
Những ngày cuối tuần thường là khoảng thời gian tôi dành cho các sở thích cá nhân – có khi là vẽ, có khi là tỉ mỉ chế tác những phụ kiện nhỏ, hoặc thiết kế các mô hình không gian để trưng bày bộ sưu tập Art Toy của mình. Thực ra, điều này có mối liên hệ mật thiết với công việc kiến trúc của tôi, đặc biệt là khâu dựng mô hình.
Phụ kiện dựng bối cảnh được làm thủ công.
Tôi nhận ra rằng kiến trúc là một nền tảng vững chắc, giúp không chỉ bản thân tôi mà bất kỳ ai cũng có thể dễ dàng chuyển sang hoặc kết hợp với các lĩnh vực nghệ thuật khác. Đó là sự giao thoa tự nhiên giữa không gian, hình khối và cảm xúc thẩm mỹ.
Liệu Art Toy không chỉ dừng lại ở việc sưu tầm với anh?
Hơn cả một thú vui cá nhân, art toy còn mang ý nghĩa sâu rộng hơn khi có khả năng kết nối con người và nhiều lĩnh vực khác nhau trên quy mô toàn cầu. Những triển lãm Art Toy tại Bangkok, Hong Kong hay Đài Loan chẳng hạn, không chỉ giới thiệu các tác phẩm mới nhất mà còn tổ chức các hoạt động như gặp gỡ nghệ sĩ, bán đấu giá… Đây vừa là ngày hội của cộng đồng sưu tầm, vừa là sự kiện mang tính kích cầu du lịch và thể hiện năng lực tổ chức của mỗi quốc gia.
Cộng đồng Art Toy Việt Nam còn khá non trẻ so với thế giới. Tôi mong muốn Việt Nam có thể hiện diện trên bản đồ Art Toy toàn cầu thông qua những sự kiện chất lượng, thu hút sự quan tâm và tham gia của cộng đồng quốc tế cũng như các nghệ sĩ nổi tiếng.
Để đạt được điều này, trước hết chúng ta cần xây dựng một cộng đồng vững mạnh – không chỉ về quy mô bộ sưu tập mà còn về niềm đam mê và óc sáng tạo. Điều đó được thể hiện qua những triển lãm được bài trí công phu, những buổi chia sẻ chân thành và gần gũi. Những nỗ lực này không chỉ kết nối và truyền cảm hứng cho cộng đồng trong nước, mà còn dần khẳng định rằng Art Toy ở Việt Nam không phải là trào lưu nhất thời, mà là một văn hóa sưu tầm được xây dựng một cách nghiêm túc và bền vững.
Trong năm nay, anh ấp ủ những dự án nào?
Tôi và đội ngũ Junky Station vừa hoàn thành triển lãm Sofubi đầu tiên tại Sài Gòn có tên là Yokai, với sự góp mặt của nghệ sĩ Scotty Wang đến từ Đài Loan. Thời điểm triển lãm trùng với lễ Halloween, khiến không khí của sự kiện càng thêm sôi động.
Dẫn lối vào không gian triển lãm là cổng Torii đặc trưng mang vẻ huyền bí, trên đó là chiếc mặt nạ quỷ đậm chất Nhật Bản – logo chính của thương hiệu Demon Craft. Bên trong là những ngôi đền được phủ tông màu đen huyền bí. Sau những bức bình phong và cửa kéo, bóng dáng của các Yokai (yêu quái) dần hiện ra qua những tác phẩm đồ chơi của Demon Craft. Điểm nhấn đặc biệt là bức tượng Luyện Kim Quỷ cao 2 mét, để lại ấn tượng mạnh mẽ cho người xem.
Không gian triển lãm Yokai.
Một mẫu Sofubi được trưng bày tại triển lãm.
Anh có chia sẻ gì với những người đang tìm kiếm hoặc theo đuổi đam mê của mình?
Hãy tìm kiếm những đam mê phù hợp với tiêu chí của bản thân, để đam mê đó vừa song hành trong đời sống của chúng ta. Không là trở ngại mà sẽ giúp ta khám phá nhiều điều thú vị hơn nữa.
Ngoài ra, hãy luôn tìm hiểu chuyên sâu các bộ môn, thú vui và đam mê vì có nền tảng kiến thức đầy đủ, chúng ta mới có thể khai thác được hết tiềm năng của các bộ môn đó, đồng nghĩa bạn sẽ có cơ hội hưởng lợi ích từ điều đó.
Series phỏng vấn Off the Duty khám phá cuộc sống đời thường và những đam mê bên lề của những con người hoạt động trong lĩnh vực sáng tạo. Tại đây, các nhân vật gác lại công việc chính hằng ngày của mình để kể về những đam mê và sở thích cá nhân đầy cảm hứng sống.
Thực hiện: Hoàng Lê | Ảnh: NVCC
Xem thêm
KTS Võ Trọng Hồng: Hành trình tìm cái đẹp vô hình trong hội họa
