Hải Thượng Lãn Ông… với điểm dễ nhận là lối trang trí mặt tiền mang đậm ảnh hưởng kiểu Pháp, có ban công, giữa ban công và cửa sổ hoặc cửa ra vào có hành lang kết nối, cửa dùng đa phần là cửa lá sách, được bố cục theo phươngđứng. Phần mặt tiền nhà có tường hoa chắn mái được trang trí khá cầu kỳ bằng các bổ trụ hình con tiện, với nhiều chi tiết đắp nổi, uốn lượn giống với phong cách kiến trúc Baroque, các thể loại cột mang kiểu thức Doric và Lonic của Hy Lạp cổ đại, làm điểm nối hình vòm, tạo nên phần mặt tiền nhà như được phân gian theo kiểu nhà cổ một gia nhai chái, ba gian hai chái. Phần giữa của tường hoa thường được xây nhô cao, tạo điểm nhấn trước phần nền là lớp mái dốc của ngôi nhà.
Trong quy hoạch kiến trúc, người Hoa cũng có lối quy hoạch riêng. Các ông chủ người Hoa tập hợp thợ thuyền cùng bang hội, giúp đỡ họ xây nên các dãy nhà phố liên kế trong các con hẻm nay thuộc trục đường Nguyễn Trãi, Trần Hưng Đạo, với điểm dễ nhận ngay cổng vào nơi đầu hẻm thường có bức đại tự đắp nổi ghi tên hẻm như Dịch An Lý, Cộng Hòa Lý, Tô Châu Lý, Thái Hồ Hạng, Phương Thể Các Hạng… dựa vào tên hẻm, người Hoa có thể phân biệt ngay cộng đồng cư dân sống trong đó thuộc bang hội nào, làm nghề gì, nguyên quán từ đâu tới…
Dãy ban công của các ngôi nhà mặt tiền mang đậm phong cách Tây trên đường Trần Hưng Đạo, Quận 5.
Phương Thể Các Đường – bức đại tự và đôi liễn đặc trưng phong cách Hoa hòa trong kiến trúc Tây ở nhà thờ Cha Tam – Chợ Lớn.
Vẻ đẹp nguyên bản của một kiến trúc Tây nơi phố Tàu sau khi được phục chế.
Kiến trúc nhà ở trong các hẻm người Hoa vẫn thấy rõ ảnh hưởng theo lối Tây, nhưng mang quy mô nhỏ gọn hơn so với các công trình nhà ởl iên kế ngoài mặt tiền các con phố lớn. Đường nét trang trí ở phần mặt tiền nhà cũng thường mang lối phân ô theo ba gian, cửa chính làm trục đối xứng với hai cửa sổ, kết cấu nhà thường một trệt, hoặc một trệt một lầu, mang tính liên kế, đồng nhất suốt cho đến cuối hẻm.
Lối trang trí sử dụng đường cong hình học, và chi tiết đắp nổi mang đậm nét Tây theo phong cách Baroque. Tường hoa – một chi tiết trang trí phổ biến ở các kiến trúc thuộc địa.
Kiến trúc nhà ở trong các hẻm người Hoa vẫn thấy rõ ảnh hưởng theo lối Tây, nhưng mang quy mô nhỏ gọn hơn so với các công trình nhà ở liên kế ngoài mặt tiền các con phốl ớn. Đường nét trang trí ở phần mặt tiền nhà cũng thường mang lối phân ô theo ba gian, cửa chính làm trục đối xứng với hai cửa sổ, kết cấu nhà thường một trệt, hoặc một trệt một lầu, mang tính liên kết, đồng nhất suốt cho đến cuối hẻm.
Thuốc Bắc, đại tự, những chi tiết dễ nhận trong khu phố Tàu mang kiến trúc Tây.
Bài và ảnh: LAM PHONG
