Trước khi trở thành những mảng tường gạch vỡ chắp vá lẫn nhau, Astley Castle từng có một quá khứ huy hoàng, nơi chứng kiến cuộc sống xa hoa của tầng lớp quý tộc Anh Quốc. Lâu đài được xây dựng từ thế kỷ XI do gia đình nhà Grey tiếp quản, nữ hoàng Elizabeth Woodville cùng chồng của bà, Sir John Grey từng sinh sống tại đây cho đến thế kỷ XV. Sau biến cố từ Cuộc chiến Hoa hồng (Wars of the Roses), tư gia dần rơi vào tình trạng xuống cấp, hư hỏng nặng. Đã có lúc Astley Castle từng được trưng dụng để phục vụ Thế chiến II hay trở thành khách sạn. Tuy nhiên công trình kiến trúc lịch sử vẫn không tránh khỏi sự bào mòn của thời gian và chính thức sụp đổ năm 1978.
Bao lấy bốn mặt đứng kiến trúc là phần còn lại của con hào trước đây, xa hơn có đồng ruộng, rừng cây xanh mát, tòa lâu đài trở nên biệt lập giữa thiên nhiên và chỉ có thể tiếp cận được thông qua một cây cầu. Công trình được thiết kế bổ sung bởi KTS Witherford Watson Mann theo định hướng bảo tồn. Theo đó một khối kiến trúc hoàn toàn mới mẻ được lồng ghép giữa viền bao gạch cũ ngụ ý về cuộc sống thứ hai sẽ nảy mầm ngay bên trong tàn tích. Toàn bộ phần kết cấu hiện trạng được hai hiệp hội English Heritage và Heritage Lottery Fund hỗ trợ nghiên cứu kỹ lưỡng, ghi chép lại toàn bộ đặc điểm cần lưu ý nhằm đảm bảo quá trình xây cất được liền mạch, không gây tổn hại đến lớp gạch hiện hữu. Nhóm vật liệu xây mới được KTS lựa chọn cẩn thận để trung hòa hai thời kỳ, tránh đi các thủ pháp tương phản mà tìm đến nguồn thẩm mỹ có phần bình yên sau nhiều biến cố lịch sử.
Lớp tường mới được xây dựng đan xen giữa hiện trạng gạch cũ không còn nguyên vẹn, hai hình thức cũ – mới qua đó giao nhau tạo nên cuộc đối thoại ngẫu hứng của thời gian. Tông màu chính được KTS lựa chọn thiên về nhóm màu đất, ấm nóng và hoài niệm. Nếu nhìn ngắm công trình từ xa, có thể thấy các chi tiết mới bổ sung không trở nên quá nổi bật so với bản chất ban đầu mà âm thầm lan tỏa, dẫn đưa chủ nhân ngôi nhà đến với giá trị cũ thông qua cầu nối hiện đại. Chính vì thế ngoại trừ các khoảng trống đã không còn tường bao, hầu hết phần kết cấu nối trực tiếp với kiến trúc cũ đều được thực hiện theo hình thức gá đỡ, chèn cột đà mới vào sâu trong tường gạch cũ chứ không hề san lấy hay che đậy quá khứ. Một số các kỹ thuật làm mộc truyền thống đã được sử dụng lại trong quá trình thi công công trình, đồng thời đảm bảo tính thân thiện với môi trường xung quanh.
“MỘT KHÔNG GIAN LỘNG LẪY BÊN TRONG LỚP VỎ GẠCH VÀ GỖ SỒI TRẮNG, NGÔI NHÀ ĐÓN LẤY TỪNG TIA NẮNG CHIẾU XUỐNG PHIẾN ĐÁ CỔ. TRƯỚC MẶT BẠN MỞ RA MỘT GÓC NHÌN CỦA LỊCH SỬ, XUYÊN QUA LỚP CỬA KÍNH HIỆN ĐẠI, VƯƠN KHỎI VÁCH TƯỜNG GẠCH HÀNG THẾ KỶ.”
Giữa quá khứ và hiện tại, lâu đài được gieo mầm sống mới, tiếp nối những dang dở mà lịch sử đã để lại. Câu chuyện được kể bằng ngôn ngữ kiến trúc, chậm rãi từng bước trên nền gỗ ấm để cảm nhận hàng thế kỷ đã trôi qua rồi quy tụ trở về trong lớp phế tích dày đặc. Ở Astley Castle, vẻ đẹp kiến trúc vượt thời gian cùng sánh đôi với giá trị lịch sử độc nhất.
Bài: Đức Nguyên | Theo: House & Garden | Ảnh: Jérôme Galland.
Xem thêm:
