Flower Room là một giàn giáo mở rộng 5m2 nằm ở rìa rừng tại Huệ Châu, Trung Quốc. Được thiết kế bởi Office for Roundtable phối hợp cùng JXY Studio, công trình này nâng đỡ hệ thực vật bản địa bên trên tầng thảm cây xâm lấn và sắp xếp các môi trường sống tầng tán. Kết cấu này hoạt động như một trạm nghiên cứu sinh thái thực địa thu nhỏ để quan sát mối quan hệ thực vật – côn trùng, đồng thời tối thiểu hóa tác động đến mặt đất.
Nằm tại vị trí giao thoa giữa nông thôn và rừng, Flower Room ra đời nhằm đáp ứng tình trạng suy giảm đa dạng sinh học tại địa phương – nguyên nhân chính đến từ các loài dây leo xâm lấn bao phủ tầng đất thấp và chặn ánh sáng mặt đất.
Dự án được phát triển thành một cấu trúc mở dựa trên hình mẫu nhà kính. Thay vì kiểm soát khí hậu bên trong, công trình đón gió, mưa và hạt giống một cách tự nhiên. Khung kết cấu dạng xốp thu hút ong, bướm và chim tới di chuyển, đậu nghỉ và kiếm ăn. Cách tiếp cận này xuất phát từ quan điểm: tại vùng chuyển tiếp sinh thái, các dòng chuyển dịch không phải là yếu tố gây rối cần loại bỏ, mà là động lực duy trì chức năng sinh thái.
Công trình hoạt động như một trạm nghiên cứu thực địa quy mô nhỏ. Cấu trúc phân tầng hỗ trợ quan sát cận cảnh quá trình thụ phấn, phát tán hạt giống và diễn thế sinh học theo mùa. Quy mô nhỏ được lựa chọn có chủ đích, nhấn mạnh vào quản lý cẩn trọng và khả năng lặp lại thí nghiệm thay vì tạo hiệu ứng thị giác, cho phép ghi nhận các đặc điểm địa phương thay vì áp đặt thay đổi.
Các giá trồng cây theo chiều dọc và bồn hoa tầng được bố trí với những thay đổi nhỏ về độ cao, hướng và khoảng cách nhằm tạo ra các dải ánh sáng và độ ẩm đa dạng. Sự dịch chuyển này hình thành một phổ vi khí hậu trải dài từ các ngách râm ẩm đến các bệ đón nắng khô nhanh, cho phép các loài thực vật với điều kiện sống khác nhau cùng tồn tại trong không gian hẹp. Nhờ vậy, mặt cắt đứng trở thành bản thiết kế chính, nơi cao độ và góc nghiêng đảm nhận vai trò thay thế cho một mặt bằng rộng lớn.
Kết cấu ưu tiên các tuyến đường bay liên tục và điểm đậu cho côn trùng thụ phấn hơn là lưu thông của con người, đảm bảo khả năng quan sát rõ ràng và giảm thiểu tác động đến chính các quá trình sinh thái đang được nghiên cứu.
Việc kiểm soát môi trường dựa vào tính thẩm thấu hơn là thiết bị công nghệ. Không sử dụng kính hay hệ thống cơ khí, gió tự nhiên luồng qua kết cấu dạng lưới, trong khi nước mưa được tiếp nhận, giữ lại hoặc thoát đi tùy theo vị trí của từng bồn trồng. Cách sắp xếp này xem tính biến đổi như một tài nguyên: sự ẩm ướt theo chu kỳ, bóng râm di chuyển và luồng gió ngày đêm tạo ra các vùng vi khí hậu thay đổi liên tục, khuyến khích nhịp độ sinh trưởng đa dạng.
Các điểm đỡ tiếp xúc nhẹ nhàng với mặt đất, tập trung tải trọng vào một vài vị trí nhỏ để tránh xói mòn và nén chặt đất. Cách tiếp xúc nhẹ nhàng này giảm thiểu tối đa tác động đến hệ sinh vật trong đất và bộ rễ hiện có, đồng thời tôn trọng địa điểm như một sinh cảnh sống thay vì xem đó là bệ đỡ trung tính.
Các thanh đỡ thân thiện làm chỗ đậu và những hành lang rỗng tạo nên một không gian ba chiều, nơi chim và côn trùng có thể tự do di chuyển, từ đó đồng bộ hóa quy tắc cấu trúc với tập tính sinh thái thay vì áp đặt một trật tự tổ chức cứng nhắc.
Kết cấu mô-đun hỗ trợ khả năng nhân rộng tại các rìa rừng có điều kiện tương tự hoặc các khu vực ven đô.
Thực hiện: Hoàng Lê | Theo: Archeye | Ảnh: Leyuan Li
Xem thêm
Formafantasma & Cohabitare: Kiến tạo tương lai sinh thái
Eco Brutalism: Khi kiến trúc hòa cùng sinh thái
Tháp Eden: Hệ thống lập trình sinh thái trong kiến trúc hiện đại
