Không gian triển lãm quốc tế tại Venice Architecture Biennale 2023

Triển lãm kiến trúc quốc tế thường niên Venice Architecture Biennale trở lại với chủ đề “The Laboratory of the Future” quy tụ nhiều không gian đến từ nhiều quốc gia.

Là một trong những sự kiện trọng đại mang tính quốc tế của giới kiến trúc, Venice Architecture Biennale nhận được sự quan tâm của cộng đồng KTS trên toàn thế giới. Trở lại với lần tổ chức thứ 18, chủ tịch của Venice Biennale, Roberto Cicutto đã chọn nữ KTS, giáo sư và tiểu thuyết gia da màu mang hai dòng máu Scotland-Ghana, Lesley Lokko làm giám tuyển. Năm nay, với chủ đề “The Laboratory of the Future”, chương trình tập trung vào Châu Phi và người da màu mà theo Lesley giải thích thì Châu Phi chính là “phòng thực nghiệm của tương lai”. Theo bà, Châu Phi là vùng đất có nhiều sức mạnh để nghiên cứu về những vấn đề nổi cộm trong thế kỉ tiếp theo.

Venice Architecture Biennale The Laboratory of the Future

Chủ đề của Venice Architecture Biennale năm nay có tên gọi “The Laboratory of the Future”. Ảnh: Fred Swart

Triển lãm được chia làm 6 phần, bao gồm 89 đơn vị tham gia với hơn nửa đến từ Châu Phi hoặc người da màu di cư. Các số liệu đáng chú ý khác là mức độ cân bằng giới tính đạt 50/50 và độ tuổi tham gia trung bình đã giảm từ 43 xuống 37 trong các dự án đặc biệt của giám tuyển, trong đó người trẻ nhất chiếm 24.46%. Đây cũng là lần đầu tiên hơn nửa số lượng đơn vị tham gia theo hình thức cá nhân hoặc một nhóm nhỏ tối đa 5 người.

Lesley Lokko Roberto Cicutto

Chủ tịch Roberto Cicutto của La Biennale di Venezia và giám tuyển Lesley Lokko. Ảnh: Jacopo Salvi, La Biennale di Venezia

Theo Lesley Lokko, trọng tâm của các dự án là tính ưu việt và tiềm năng của một “công cụ” duy nhất: trí tưởng tượng bởi khó có thể xây dựng một thế giới tốt hơn mà không nghĩ về nó trước. Chính vì thế, chúng ta có thể tìm thấy nhiều ý tưởng đột phá tại các gian triển lãm của Venice Architecture Biennale 2023 trong bài viết này của ELLE Decoration.

Coastal Imaginaries – Đan Mạch

Đến với Venice Architecture Biennale năm nay, không gian triển lãm của Đan Mạch được giám tuyển bởi Josephine Michau, giám đốc của Copenhagen Architecture Festival, hướng đến việc làm rõ những mối đe dọa của mực nước biển ngày một dâng cao tại các thành phố ven biển và mức độ cấp thiết vào việc tái suy nghĩ về kiến trúc nơi đây. Được biết Đan Mạch và Venice đều là hai địa danh đang đứng trước nguy cơ bị chìm dưới nước, nên Josephine đã chọn chủ đề này cho gian triển lãm của quốc gia tại thành phố Venice.

Venice Architecture Biennale denmark

Ảnh: Rasmus Hjortshøj, Danish Architecture Centre

Venice Architecture Biennale denmark

Ảnh: Rasmus Hjortshøj, Danish Architecture Centre

Bên cạnh những hình ảnh, bản đồ và các thông tin về địa chất Đan Mạch, điểm nhấn của không gian là mô hình Vịnh Tiên Cá của NTK Christian Friedländer, thể hiện viễn cảnh đường bờ biển tương lai của Copenhagen từ góc nhìn của bức tượng Nàng tiên cá. Theo Josephine, mô hình đề cập sự nhạy cảm dễ bị tổn hại của cảnh quan ven biển ngày nay và thực tế khắc nghiệt của biến đổi khí hậu. Cảm giác đầu hàng trước thiên nhiên và hòa nhập nó vào cuộc sống con người thay vì chống lại nó là nguồn cảm hứng của tác phẩm.

Coastal Imaginaries trien lam denmark

Ảnh: Rasmus Hjortshøj, Danish Architecture Centre

Everlasting Plastics – Mĩ

Đồng giám tuyển bởi giám đốc Tizziana Baldenebro của diễn đàn nghệ thuật SPACE và giám tuyển Lauren Leving của Bảo tàng Contemporary Art Cleveland, không gian trưng bày của Mĩ có tên “Everlasting Plastics” tập trung vào mối quan hệ của loài người với đồ nhựa dùng một lần, hay cuộc đối thoại về sự phụ thuộc vào chất liệu, thách thức nỗi ám ảnh về đồ dùng một lần và cách chúng ta có thể tận dụng việc tái chế.

Venice Architecture Biennale trien lam usa

Tác phẩm sắp đặt của Ang Lee. Ảnh: ReportArch/Andrea Ferro photography

trien lam kien truc usa

Tác phẩm sắp đặt của Norman Teague. Ảnh: ReportArch/Andrea Ferro photography

Bên trong không gian triển lãm gồm các tác phẩm của 5 NTK Xavi Aguirre, Simon Anton, Ang Li, Norman Teague và Lauren Yeager. Mỗi cá nhân nghĩ về tính vật chất của nhựa và ý nghĩa của tính mềm dẻo một cách thấu đáo và tiến bộ. Bằng các chất liệu nhựa khác nhau bao gồm nhựa tái chế, nhựa polystyrene, nhựa vụn và nhựa đúc khuôn, các sáng tạo của gian trưng bày Mĩ đã hình thành một phần quan trọng trong quá trình phát triển của họ trong năm nay. Điều này phù hợp với tham vọng hướng tới tính trung lập carbon của các nhà tổ chức Venice Architecture Biennale tại sự kiện năm nay.

trien lam kien truc usa nghe thuat sap dat

Tác phẩm sắp đặt của Lauren Yeager. Ảnh: ReportArch/Andrea Ferro photography

Huussi – Imagining the Future History of Sanitation – Phần Lan

Một ý tưởng táo bạo từ các đơn vị tham dự đến từ Phần Lan nhằm khám phá một cách nghiêm túc về cách tiếp cận vệ sinh không bền vững của thế giới thông qua gian trưng bày là một nhà vệ sinh ủ phân, hay còn gọi là huusi. Không gian được thiết kế bởi nhóm các KTS, NTK và nghệ sĩ mang tên The Dry Collective, được giám tuyển bởi nghệ sĩ/KTS Arja Renell.

Venice Architecture Biennale trien lam kien truc

Ảnh: Ugo Carmeni

Không gian của nhóm Phần Lan chỉ ra thực tế về lượng nước chúng ta tiêu thụ cho việc vệ sinh chiếm đến 30% toàn bộ lượng nước sử dụng trong gia đình. Nếu nhân con số đó lên hàng tỉ, chúng ta đang tốn rất nhiều nguồn tài nguyên nước mỗi ngày. Giám tuyển Arja Renell cho biết: “Huusi truyền cảm hứng và kêu gọi các chuyên gia hãy bắt đầu nghĩ đến những giải pháp khác nhau để mang đến một thế giới tốt hơn cho cuộc sống của chúng ta.”

trien lam kien truc phan lan

Ảnh: Ugo Carmeni

trien lam kien truc toilet huussi

Ảnh: Ugo Carmeni

Dancing Before The Moon – Anh Quốc

Để làm nổi bật hình ảnh cách cộng đồng di cư thiết kế, tổ chức và sử dụng không gian, đồng thời thể hiện tính đa dạng mạnh mẽ ở Anh Quốc, gian triển lãm của Anh Quốc được giám tuyển bởi 4 nhân vật: giám đốc thành lập studio kiến trúc JA Project Jayden Ali, giám tuyển bảo tàng V&A Meneesha Kellay, đồng sáng lập Sound Advice Joseph Henry và chủ tịch các chương trình cộng đồng của Crafts Coucil Sumitra Upham.

trien lam kien truc mac collins

Tác phẩm của Mac Collins. Ảnh: Taran Wilkhu

Sandra Paulson Venice Architecture Biennale

Tác phẩm của Sandra Paulson. Ảnh: Taran Wilkhu

Các tác phẩm được trưng bày đến từ các NTK và nghệ sĩ là người da màu nhập cư như Mac Collins, Yussef Agbo-Ola, Sandra Paulson, Madhav Kidao, Shawanda Corbett. Ngoài ra, nhóm giám tuyển cũng mang đến một tác phẩm sắp đặt kết hợp điện ảnh riêng được trình chiếu tại sảnh chính, với mong muốn làm nổi bật vai trò trung tâm của các nghi thức trong việc phản ánh truyền thống và giá trị cộng đồng của những cư dân Anh Quốc, đặc biệt tập trung vào năng lượng của cộng đồng Nam Á, Caribbean và Châu Phi.

trien lam Madhav Kidao

Tác phẩm của Madhav Kidao. Ảnh: Taran Wilkhu

 

Unsettling Queenstown – Úc

Với tên gọi “Unsettling Queenstown”, gian triển lãm của Úc muốn thu hút sự chú ý đến di sản của Chủ nghĩa thực dân và sự bóc lột bằng cách tập trung vào hai khu định cư mang tên Queenstown trên thế giới. Được giám tuyển bởi Anthony Coupe, Ali Gumillya Baker, Julian Worrall, Emily Paech và Sarah Rhodes, gian triển lãm của Úc khai phá phá khái niệm phi thực dân hóa, trên cả quy mô địa phương và toàn cầu.

Venice Architecture Biennale trien lam

Ảnh: Tom Roe

trien lam kien truc

Ảnh: Tom Roe

Tâm điểm của triển lãm là mô hình khách sạn Empire ở Queenstown, Úc được tái hiện lại bằng những ống đồng đỏ, gợi nhớ đến thành phố chuyên khai thác kim loại này mang tên Queenstown ở Tasmania. Đây là sự liên kết đặc biệt mà mô hình thể hiện khi cả hai thành phố có cùng tên gọi đều mang những vết sẹo của quá trình thuộc địa hóa và khai thác tài nguyên.

trien lam kien truc

Ảnh: Tom Roe

Terra – Brazil

Với mong muốn kết nối với cách mà những vùng đất ở Brazil được hình thành lẫn hiểu rõ di sản và danh tính của chúng, hai giám tuyển Gabriela de Matos và Paulo Taveres của Brazil đã chọn đất là chủ đề chính và đặt tên cho triển lãm của họ là Terra. Xuyên suốt không gian triển lãm đều được phủ đất dưới sàn và một loạt chân đế đặt vật trưng bày cũng được làm bằng đất nện. Đất được thiết kế để trông tương phản với kiến trúc của không gian modernism và tạo nên sự liên kết với di sản kiến trúc của người Brazil bản địa.

Venice Architecture Biennale trien lam

Ảnh: Rafa Jacinto, Fundação Bienal de São Paulo

trien lam kien truc brazil

Ảnh: Rafa Jacinto, Fundação Bienal de São Paulo

Theo hai nhà giám tuyển, triển lãm nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nắm bắt kiến thức và thực hành của các cộng đồng người bản địa và người Brazil gốc Phi, những vùng đất của họ đã được khoa học chứng minh là vùng lãnh thổ được bảo tồn tốt nhất ở Brazil. Những cộng đồng này tiếp tục duy trì mối liên hệ sâu sắc với đất đai, bắt nguồn từ thực tiễn, công nghệ và phong tục của họ. Bằng cách học hỏi từ trí tuệ của tổ tiên, chúng ta có thể điều chỉnh lại hiện tại và tương lai, thừa nhận giá trị di sản của họ và kết hợp nó vào kiến trúc của chúng ta đàm luận.

trien lam kien truc brazil

Ảnh: Rafa Jacinto, Fundação Bienal de São Paulo

Gian triển lãm của Brazil cũng vinh hạnh nhận được giải thưởng Golden Lion cho hạng mục dự án tốt nhất tại Venice Architecture Biennale 2023.

Same as it Ever Was – Croatia

Địa hình là mối quan tâm của nhiều quốc gia tại Venice Architecture Biennale và Croatia cũng không phải là ngoại lệ. Với tên gọi “Same as it Ever Was” và được giám tuyển bởi Mia Roth, Tonci Cerina, nhóm biên tập Luka Fatovic, Vedran Kasap, Ozana Ursic, Niko Mihaljevic và Ivica Mitrovic, gian triển lãm của Croatia tập trung vào những vùng đất ngập nước ở Lonja và sự cộng sinh giữa con người, động vật hoang dã và được thuần hóa.

Venice Architecture Biennale trien lam kien truc

Ảnh: Bosnic+Dorotic

Đặt tại trung tâm của không gian trưng bày là một tác phẩm có kích thước lớn làm bằng những lát gỗ tro đan lại với nhau, loại chất liệu bản xứ phổ biến tại những vùng ngập nước. Trong không gian này, khách tham quan cũng được lắng nghe những âm thanh của hệ sinh thái đất ngập nước Lonja. Theo nhóm giám tuyển, tương lai bắt đầu với sự hiểu biết sâu sắc về trạng thái cân bằng của các hệ thống mà chúng ta là một phần và sự mong manh của chúng. Không chỉ mong muốn kết nối con người với thiên nhiên, triển lãm còn mong muốn để khách tham quan có thể hiểu được tầm quan trọng và cấp thiết của việc gìn giữ thiên nhiên và văn hóa cộng sinh.

trien lam kien truc croatia

Ảnh: Bosnic+Dorotic

2086: Together How? – Hàn Quốc

Cũng tập trung vào các vấn đề về thế giới, nhưng Hàn Quốc chọn cách tiếp cận thú vị tại gian triển lãm của mình. Đến với không gian được giám tuyển bởi giác đốc nghệ thuật Soik Jung và Kyong Park, khách tham quan sẽ được tham gia những trò chơi vấn đáp về các vấn đề về xã hội, chính trị và kinh tế xung quanh biến đổi khí hậu. Tên gọi “2086: Together How?” là những câu hỏi cho chúng ta về cách thức con người sẽ đồng hành như thế nào để chịu đựng các cuộc khủng hoảng môi trường hiện tại cho đến năm 2086.

Venice Architecture Biennale trien lam han quoc

Ảnh: Agne Raceviciute

trien lam kien truc han quoc

Ảnh: Agne Raceviciute

Bên cạnh trò chơi tương tác, triển lãm còn có sự cộng tác của các studio kiến trúc như Society of Architecture, Urban Terrains Lab và nhóm các nhà hoạt động xã hội tại Hàn Quốc Udangtangtang, Space Beam… Họ đã tái hiện một ngôi nhà bị phá hủy một phần để trưng bày các thiết kế đáp ứng tình trạng dân số ngày càng giảm của thành phố. Họ cũng khám phá những cách mà những người dân du mục của Gunsan có thể đưa thiên nhiên và động vật hoang dã bản địa trở lại các khu vực bị bỏ hoang và vô chủ thông qua các sự kiện kiểu du kích. Hay tác phẩm “Ruin as Future, Future as Ruin” tập trung vào ngôi làng lịch sử Baedari ở Đông Incheon, Hàn Quốc, và việc của cộng đồng tác động để dừng việc xây dựng đường cao tốc trong khu vực. Theo các nhà giám tuyển, thay vì phản hồi bằng các giải pháp và câu trả lời, gian triển lãm đặt ra các câu hỏi xung quanh các vấn đề toàn cầu hóa và “Chủ nghĩa Tư bản của những ham muốn”.

trien lam kien truc han quoc

Ảnh: Agne Raceviciute

Home Stage – Estonia

Đến với Venice Architecture Biennale 2023, Estonia mang đến ý tưởng triển lãm rất độc đáo: không gian triển lãm cũng chính là không gian sống. Các gian phòng của gian triển lãm được thiết kế trông như một căn hộ cho thuê mà mỗi căn phòng có một tác phẩm sắp đặt khác nhau đặt ra các câu hỏi về thị trường nhà ở. Trong 9 tháng, các diễn viên khác nhau sẽ ở đây một tháng để sống và diễn xuất theo kịch bản lẫn tự phát để trình diễn và tương tác với khách tham quan. Khách thuê đầu tiên là nữ nghệ sĩ Arolin Raudva với công việc hằng ngày là thiền, dọn dẹp, đọc sách, chơi trò chơi và đánh chìa khóa cho khách tham quan.

Venice Architecture Biennale trien lam home stage

Ảnh: Kertin Vasser

Với gian triển lãm kết hợp sân khấu và nhà ở, “Home Stage” với phần giám tuyển bởi Aet Ader, Arvi Anderson, Mari Moldre và các kiến trúc sư tại studio B210, thách thức mâu thuẫn của một ngôi nhà để ở mà cũng chính là một phần của bất động sản. Giám tuyển Aet Ader cho biết, có khoảng 80% dân số ở Estonia sở hữu nhà riêng. Điều này đồng nghĩa thế hệ trẻ của cô đang phải đối mặt với nhiều câu hỏi. Với một thị trường cho thuê nhỏ bé và số lượng người sở hữu nhà lại đông, họ phải làm gì?

trien lam kien truc croatia

Ảnh: Kertin Vasser

trien lam kien truc croatia

Ảnh: Kertin Vasser

Ball Theater – Pháp

Kết hợp nghệ thuật, trình diễn sân khấu và kiến trúc, gian triển lãm của Pháp mong muốn khơi gợi khao khát về thiên đường hạ giới. Sân khấu “Ball Theater” có hình dạng một góc của hình cầu, sử dụng chất liệu kim loại và giấy nhôm, ví von hình ảnh của một thế giới hay nơi chốn nào đó. Đây là tác phẩm được thiết kế bởi studio kiến trúc Muoto cộng tác với họa sĩ bối cảnh Georgi Stanishev, Clémence La Sagna. Không gian được giám tuyển bởi Jos Auzende và người lên chương trình Anna Tardivel.

Venice Architecture Biennale france

Ảnh: Schnepp Renou

trien lam kien truc

Ảnh: Schnepp Renou

“Sân khấu là câu trả lời cho đề bài “The Laboratory of the Future” của Venice Architecture Biennale và sân khấu cũng là phòng thí nghiệm để ta có thể làm bất cứ điều gì mình muốn. Ăn mặc hay trang điểm ra sau, đó vẫn là nơi để thể hiện và hòa nhập.” KTS Yves Moreau của Muoto cho biết. Hào quang tiệc tùng gợi ý một cách tiếp cận mới với các cuộc khủng hoảng ngày nay, không nhấn mạnh và tình trạng khẩn cấp nữa mà là khả năng tưởng tượng về một nơi chốn hay việc gì đặc biệt. Sân khấu sẽ được sử dụng để tổ chức workshop và biểu diễn ca nhạc hằng tuần cho đến khi sự kiện kết thúc vào tháng 11.

trien lam kien truc

Ảnh: Schnepp Renou

Ghost Stories – Thổ Nhĩ Kỳ

Những công trình bị bỏ hoang là một thực trạng dễ bắt gặp ở bất cứ quốc gia nào, trong đó có Thổ Nhĩ Kỳ. Đó cũng chính là mối quan tâm mà họ đem đến triển lãm kiến trúc quốc tế lần này với chủ đề “Ghost Stories”. Triển lãm được giám tuyển bởi người sáng lập của studio kiến trúc SO?, KTS Sevince Bayrak và Oral Goktas, không chỉ giới thiệu hàng trăm công trình bỏ hoang trên khắp Thổ Nhĩ Kỳ mà còn đưa ra những giải pháp để có thể tái sử dụng hoặc trùng tu, đồng thời khuyến khích mọi người tìm hiểu thêm về những câu chuyện đằng sau mỗi công trình bỏ hoang. Triển lãm gồm có 3 phần: hàng trăm hình ảnh của các công trình bỏ hoang được trình bày trên những thước vải treo trên trần nhà, một chiếc ghế dài ở trung tâm tập trung vào lý do đằng sau việc bỏ hoang và một bộ phim giới thiệu về tiềm năng mà các tòa nhà có thể được tái sử dụng.

Venice Architecture Biennale tho nhi ky

Ảnh: Fatih Yilmaz

Một trong những lý do chính khiến nhiều tòa nhà bị bỏ hoang đó là động đất với khoảng gần 120,000 công trình có hư tổn vừa và nhỏ. Việc phá hủy và xây lại toàn bộ những công trình này là bất khả thi. Thay vào đó, chúng ta chỉ có thể khảo sát, củng cố và sửa chữa. Vì vậy, điều quan trọng là phải thảo luận về sự hiểu biết, gia cố và sửa chữa như một vấn đề thiết kế cấp bách, kết hợp với kỹ thuật và thủ công.

trien lam kien truc tho nhi ky

Ảnh: Fatih Yilmaz

Open for Maintenance – Đức

Biến không gian trưng bày của mình thành một cửa hàng vật liệu khổng lồ, gian triển lãm của Đức tại Venice Architecture Biennale với tên gọi “Open for Maintenance” quy tụ những vật liệu đã qua sử dụng của hơn 40 mô hình trưng bày của triển lãm Biennale Arte năm ngoái, được phân loại theo danh mục và sẵn sàng dùng cho sửa chữa và nâng cấp các công trình công cộng khắp Venice. Đây được xem là một khuôn khổ hành động cho một nền văn hóa xây dựng mới.

Venice Architecture Biennale trien lam kien truc

Ảnh: ARCH+ SUMMACUMFEMMER BUERO JULIANE GREB

trien lam kien truc vat lieu

Ảnh: ARCH+ SUMMACUMFEMMER BUERO JULIANE GREB

KTS Petter Krag, một trong 8 giám tuyển của gian triển lãm cho biết: “Từ khóa chính của chúng tôi là bảo trì. Chúng tôi muốn trình bày rằng có rất nhiều cách để sử dụng chất liệu và chúng ta có thể phát triển thêm nhiều cách để tái sử dụng chúng cho việc sửa chữa.” Nhóm giám tuyển gồm có các kiến trúc sư Petter Krag và Juliane Greb của Buro Juliane Greb, Anne Femmer và Florian Summa đến từ Summacumfemmer, cùng nhóm biên tập viên và cộng tác viên của tạp chí kiến trúc Đức ARCH+ gồm Franziska Godicke, Christian Hiller, Melissa Makele và Anh Linh Ngô.

trien lam kien truc vat lieu

Ảnh: ARCH+ SUMMACUMFEMMER BUERO JULIANE GREB

Tổng hợp: Hoàng Lê | Theo: Dezeen


Xem thêm

KTS Võ Trọng Nghĩa gây ấn tượng mạnh tại Venice Biennale 2018 với dãy “thạch nhũ” bằng tre

‘Grasslands Repair’ làm sống dậy đồng cỏ châu Úc trong triển lãm Venice Architecture Biennale 2018